Eğitim öğretim gördüğümüz öğrencilik hayatımızda, ortaokul süreçlerindeki eğitimlerimizden başlayarak lise çağı ve üniversite çağında matematik derslerinde hiç kuşkusuz sıklıkla karşımıza çıkan terimlerden biri de pi sayısıdır. Pi sayısı başta matematik olmak üzere, bunun yanında mühendislik alanında veya istatistik alanında örneklendirilebilecek şeyler gibi daha pek çok alanda kullanımının şart olduğu durumlar içermektedir.
Geçmişten günümüze bilim dünyasında pi sayısına ne denli büyük bir önem verildiği, pi sayısına ait bir günün kutlanmasından da rahatlıkla anlaşılabilir. Bu gün 3. ayın 14. gününde kutlanmaktadır. Çünkü günümüzde pi sayısı hesaplamalarda ortalama olarak 3,14 olarak kabul edilmektedir.
Pi sayısının bir daire yapısının çevresinin çapına bölünmesiyle elde edilen bir sayı olduğu söylenebilmektedir. Daire büyüklüğü fark etmeksizin, her daire için bu sayı sabit alındığından pi sayısı matematiksel sabit bir terim olarak da kabul edilmektedir.
“Π” işareti ile sembolize edilen pi sayısı tamamı hesaplanacak şekilde işlem yapılmaya başlandığında, bu sayının tamamen basamaklarının belirlenmesi adına pek çok bilim insanı ve matematikçi bir takım çalışmalarda bulunmuş, ancak her biri birbirinden farklı basamaklara kadar hesaplama yapabilmişlerdir. Günümüzde pi sayısının belirlenebilmiş basamakları 1.24 trilyon civarlarındadır. .
Pi sayısının tarihçesi
Pi sayısının ifade edildiği “Π” işareti, Yunanca’dan gelmektedir. “Π” harfi, Yunanca alfabesinde de “pi” ismiyle anılmaktadır ve Yunan harflerinin yazılmasının sorun yarattığı durumlarda o harfin yerine kullanılmaktadır. Bunun dışında “Π” harfi Yunancada yer alan “çevre” sözcüğünün de ilk harfidir.
Bu keşfedilen sayıyla ilgili ortaya atılan ilk bilgilerin Arşimet tarafından ortaya çıkartıldığı öğrenilmektedir. Arşimet’in pi sayısının asıl değerini hesaplamak adına kendi kendine bir yöntem geliştirdiği, bu yönteme göre de pi sayısının değerini yaklaşık olarak “3+1/7” ile “3+1/10” arasında bir yerde olduğunu dile getirmiştir.
Arşimet’in pi sayısı hakkındaki bilgi kaynağı
Bahsi geçen bu iki tane kesirli sayının da ondalık olarak ifade edilme şekilleri “3,142” ile 3,1408″dir. Ortaya atılan bu değerler, pi sayısının günümüzde belirlenmiş olan değerlerine çok yakın değerlerdir. Tabi Arşimet’in bu hesaplamalara bu kadar yakınlaşmasına sebep olarak gençliğinde bir dönem Mısır’da aldığı matematik dersleri, Öklid’den aldığı dersler de yakın ilişkili olarak gösterilmektedir. Herşeyden önce Öklid, o dönemlerde Babil ve Eski Mısır’da uzun süre eğitim veren iyi bir matematikçi olarak anılmaktaydı ve bununla bağlantılı olarak da Arşimet de bu eğitimin sonucundan tam verimli olarak yararlanabilmiştir.
Bunun dışında, pi sayısıyla bağlantılı olarak çok iyi bir tarihçi olarak bilinen Heredot’un da pi sayısıyla ilgili ortaya çıkardığı bir takım çalışmaları olmuştur. Kendisi “Metrika” isimli bir eser ortaya çıkarmış ve o eserde de pi sayısından 3,71 olarak bahsetmiştir. Bahsedilen bu durum, Eski Ortaçağ matematikçileri ve Eski Yunan matematikçileri tarafından da değerleri değiştirilerek kullanılan bir hesaplama yöntemi olmuştur.
Son olarak pi sayısı için Babilliler’in de bir fikri olduğu, bu topluluğun çok geçmiş zamanlardan beri bu bilginin izinden giderek hesaplama yapabildikleri ortaya çıkmıltır. Babilliler’in pi sayısını yaklaşık değer olarak 3 olarak kabul ettikleri, nadir olarak onlardan geriye kalan tabletlerde pi sayısından bahsedilirken yaklaşık olarak 3,125’lik bir değer kullandıklarından da söz ettikleri görülmüştür.
