Güneş ışınlarının bir cisimde oluşturduğu gölgelerden faydalanarak günün kısımlarını bulan düzenektir.İlk defa düşey olarak düzenlenen bir çubuk şeklinde kullanılmış ve gölge uzunluğuna göre günün zamanını tespit edilmiştir.
İlk güneş saatleri ,Eski Yunan’da kullanılmıştır.Bugün Atina’da bir kulede MÖ 100 yılından kalma sekiz güneş saati bulunmaktadır.Roma’da ise ;MÖ 290’dan kalma güneş saati bulunmuştur.
İslam ülkelerinde de zamanın bulunması için güneş saatlerinden yararlanılmış, cami duvarlarına işlenmiş saatler bulunmuştur.17 yy’dan sonra mekanik saatler yaygınlaşınca güneş saatleri önemini yitirmiş , dış etkenlerin etkisiyle aşınarak zamanla yok olmuşlardır.
Araplar ise, güneş saatine çok önem vermiş yatay, düşey ve eğik düzlemli değişik saat türleri geliştirmişlerdir.Müslüman bilim adamları , trigonometri prensiplerini kullanarak güneş saatinin düzen ve imalat tekniğini basitleştirmişlerdir.Müslüman bilim adamlarından Ebu’l Hasan MS 13.yy’da saat çizgilerinin silindirik ,konik ve diğer yüzeylerde belirtilmesi üzerinde çalışmalar yapmıştır.
Güneş saatleri, insanlık tarihinin en eski zamanlarından beri kullanılan bir zaman ölçme aracıdır. Güneşin yeryüzündeki hareketleri, günün saatlerini belirlemek için kullanılmıştır. Güneş saatleri, güneş ışınlarının yere düştüğü açıya ve gölge uzunluğuna göre çalışır.
Güneş saatleri, antik dönemlerde özellikle denizciler tarafından kullanılmıştır. Güneş saatleri, gemilerin enlem ve boylam koordinatlarının belirlenmesinde önemli bir role sahiptir. Ayrıca, tarım ve ticaret gibi günlük hayatta da kullanılmıştır.
Güneş saatlerinin günümüzdeki kullanımı ise sınırlıdır. Mekanik saatler, dijital saatler ve cep telefonları, güneş saatlerinin yerini almıştır. Ancak, tarihi ve kültürel değerleri nedeniyle bazı yerlerde hala kullanılmaktadır. Özellikle turistik yerlerde ve müzelerde güneş saatleri sergilenmektedir.
Güneş saatleri, insanlık tarihinin önemli bir keşfi ve teknolojik gelişmesidir. Antik dönemlerden günümüze kadar sürekli geliştirilmiş ve kullanılmıştır. Güneş saatleri, zaman ölçme aracı olarak kullanılmaya devam ederken, aynı zamanda teknolojik ve matematiksel gelişmelere de katkı sağlamıştır.
