İnsanın, dış çevrenin ve organizma içinin şartlarını öğrenmesini ve bunları göstermesini sağlayan organların bütünüdür.
İnsanda iki çeşit sinir sistemi vardır. Bunlardan biri merkezi (beyin, omurilik sistemi), öteki otonom sinir sistemi”(sem-patik ve parasempatik) adını alır. Merkezi sinir sistemi ana organları kafatası boşluğunda ve omurga içinde yer alır. Bu merkezi organlar tüm beyin (ansefal) ve omuriliktir. Tüm beyin yumuşak ve kafatası biçiminde bir kitledir. Silindir biçiminde olan omurilik ise bütün omurga boyunca uzanır.
Beyin-Omurilik Sistemi: Gelişmiş hayvanlar ve insanlarda merkezi sinir sistemi anatomik olarak omurilik, bulbus (soğanilik), pons (varol köprüsü), orta beyin, ara beyin, basal, gangliyonlar, beyin ve beyincikten meydana gelmiştir.
Omurilikte bulunan refleks merkezleri şunlardır: Ayak tabanı, karın örtüsü, patella, aşil tendonu, büyük abdest ve idrar boşaltma, genital, terleme.
“Beyin sapı” denilen bulbus, pons ve orta beyinde bulunan refleks merkezleri ise şunlardır: Göz kırpma, göz bebeği, aksırma, öksürme, emme ve çiğneme, salya, yutma, kusma, ayakta durma, doğrulma yakalama.
Beyin-Omurilik sinirlerinin 12 çifti kafatası deliklerinden çıkar ve bunlara kafa çiftleri adı verilir. 31 çifti omurilikten çıkar.
Sinirler vücudun sağ ve sol tarafında simetrik olarak bulunurlar. Kafa çiftleri denilen kafa sinirleri şunlardır.
Koku siniri, görme siniri, göz oynatan sinir, troklea siniri, üçüz sinir, denge ve işitme siniri, dilyutak siniri, akciğer-mide siniri, boyun kas siniri, dilaltı siniri.
Omurilik sinirleri ise omurlara göre ad alırlar.
1) Boyun sinirleri (8 çift), 2) Göğüs sinirleri (12 çift), 3) Bel sinirleri (5 çift), 4) Kuyruk sokumu sinirleri (5 çift), 5) Kok-siks siniri (1 çift)
Otonom Sinir Sistemi: Diğer sinirler gibi menşelerini sinir sisteminden alırlar. Omuriliğin göğüs ve bel kısmından çıkanlara sempatik sistem, baş ve kuyruk sokumundan çıkanlara parasempatik sistem adı verilir. Bu iki sistem isteğimizin dışında çalışan sinirlerdir.
