Latince ismi : Artemisia absinthum Bilimsel sınıflandırma Alem: Plantae Bölüm: Magnoliophyta Sınıf: Magnoliopsida Takım: Asterales Familya: Asteraceae Cins: Artemisia Tür: A. absinthium Pelin otu (Artemisia absinthium), Asteraceae familyasından Anadolu”da doğal olarak bulunun bir bitki türü.
120 cm”ye kadar uzayabilen bu bitki grimsi ya da beyazımsı yeşil renkli, parçalı yapraklıdır. Itırlı bir bitkidir. Hekimlikle kullanılır. Genellikle akdeniz bölgesinde yetişir. Sarı çiçekleri vardır Pelin Otu (Artemisia Absintium): Acı lezzetiyle iştah açıcıdır. Kuvvet verici, bağırsak gazlarını giderici flavon glikozitleri ile idrar söktürücü ayrıca ateş düşürücüdür. Pelin otu tembel ve mide suyu azlığı ile seyreden gastritli midelerde mide tonosunu ve salgılarını arttırarak faydalı olur. Sindirimi zor olan besinlerin hazmını kolaylaştırır. Safra kesesi çalışması ve safra yapımını arttırır. Tonik etkisiyle kan dolaşımını artırdığından vücuda zindelik verir. Bu sebeple ameliyat ve hastalıkların nekahat devirlerinde ve gripte direnci arttırmak için verilir. Haricen vücuda sürülürse haşereleri uzaklaştırır. Yine aynı amaçla giysi aralarına ve evde çeşitli yerlere konulabilir. Bileşikgiller familyasındandır.
Anayurdu Avrupa olan; ülkemizde Kuzey, İç ve Güney Anadolu”da yabani olarak yetişen çok yıllık dayanıklı otsu bitkidir. 120 cm”ye kadar boylanabilen pelinin, ince tüylerle kaplı gövdesi kokulu, kabarık çizgili ve gri-yeşil renklidir. Çok ince tüylerle kaplı grimsi ya da beyazımsı yeşil, altı gri renkli ve kokulu olan yaprakları çok parçalı ve almaşık dizilidir. Temmuz-ağustos aylarında açan açık sarı küçük çiçekleri salkımlar oluşturur. Silindirik yapılı yassı, küçük ve gri renkli meyvelerinin içinde kahverengimsi gri minik tohumları bulunur. Pelin döktüğü tohumlarıyla çoğalır ya da sonbaharda alınan gövde kalemleriyle çoğaltılır. Pelinin küçük yapraklı dalları özel kokulu ve çok acı lezzetlidir. Uçucu yağ, absintin gibi acı maddeler, flavon ve pineni içerir. Eskiden bazı içkilere acı çeşni vermesi için katılırken 1908 yılından beri bu şekilde kullanımı yasaklanmıştır. Pelin, geçmiş yıllarda kurt düşürücü, adet söktürücü ve çocuk düşürücü etkilerinden yararlanılmak üzere yüksek dozlarda kullanılırdı. Ancak, yapılan dikkatli analizler, bitkinin zehirleyici ve sinir sistemini yıkıma uğratıcı etkilerini saptadığından, bitkinin bu amaçlarla kullanımı da terk edilmiştir.
Tıbbi Etkileri ve Kullanımı Günümüzde pelinin tıbbi etkileri aşağıda verilen yöntemle yararlı hale getirilmektedir: • Bitkinin, içerdiği acı maddeler nedeniyle bedeni uyarıcı, iştah açıcı ve sindirimi kolaylaştırıcı etkileri vardır. Sindirim salgılarının nitelik ve nicelik yönünden yetersiz kaldığı durumlarda kullanılır. • Yüksek ateş ve enfeksiyon durumlarında güçlü bir iyileştiricidir. • Bedeni güçlendirici tonik etkisi vardır. • İdrar söktürücüdür. Bu durumlar için, pelinin yaprakları ve çiçek açmış salkımları, çiçekleri solduğu dönem olan yaz ortası ve sonbahar başı arasında toplanıp gölgelik ve havadar yerde kurutulur. 1-2 tatlı kaşığı kuru karışım üzerine 1 bardak kaynar su dökülerek 10-15 dakika süreyle demlendirilmeye bırakılır. Böylece hazırlanan infüzyon, günde iki-üç kez birer bardak olarak içilebilir.
Tanımı Kökeni ve Yayılışı : Pelinin geniş bir yayılma alanı vardır. Orjinali Avrupa”da Akdeniz bölgesinden İskandinav ülkelerine kadar yayılır. Aynı zamanda Kamboçya”dan ön Hindistan”a oradan Sibirya”ya aynı şekilde Orta ve Kuzey Amerika”da Meksika”dan Alaskaya”ya kadar yayılmıştır. Botanik Özellikleri : Pelin çok sık rastlanılan yabani olarak yetiştiğinde çalı tipinde bir bitkidir. Parmak kalınlığında dallanmış açık kahverengi kökler derinlere gider. Çok fazla dallanmış köşeli sap 200 cm kadar boylanabilir. Pamuksu tüylerle kaplıdır. Esas yapraklar 5-10 cm uzunlukta, kenarları hafif kıvrık, üst yüzü ekseriye koyu yeşil ve çıplak, alt yüzü beyaz lifli tüylüdür. Rozet yapraklar kısa saplı, palmatififtir. Ayrıca 1-2 çift küçük yan yapraklar vardır. En alttaki yapraklar çifttir. Orta ve üst yapraklar ise lifli ve palmatififtir. Bunlar rozet yapraklardan daha küçüktür. Kapitilum uzunumsu yumurta şeklinde ve gri tüylüdür. Çiçek rengi sarı ve sarımsı kahverengidir. Kenar çiçekler tamamen dişidir. Uzunumsu meyvenin alt kısmı sivri, 1.5-2 cm uzunluktadır. Kültürü İklim ve Toprak İstekleri : Hemen her kültür toprağında özellikle besin maddelerince zengin yerlerde yetişir. Kaliteli drog kireçce zengin yerlerden elde edilir. Özellikle iklim yönünden müşkülpesent değildir. Tohumluk : Ortalama tane ağırlığı gücünün % 75 olması gerekir. Çimlenme 10 gün sonra tamamlanır. Çimlendirme sıcaklığı 20 oC”dir. 5. yıl sonunda çimlenme gücü % 67-78 kaybolur.
Yetiştirme Tekniği : Ön bitki için özel bir isteği yoktur.
Üretim vegetatif veya generatif organlarla yapılır. Yastık ve kasalara ekilen 20-50 gr tohumluk 1 da yer için yeterlidir. Direkt tarlaya ekimde 1 dekar yer için 800-1000 gr tohum yeterlidir. Sıra arası 50 cm. olmalıdır. Çelik üretiminde dikim 50×35 cm aralıkla yapılır. Hasat : Drog herba için hasat çiçeklenme devresinde yapılır. Genellikle sapların ortasından yukarı kısım kullanılır, alt kısım yapraklar fazla değerli değildir. Aynı şekilde kaba yapraklarda uzaklaştırılır. Baharat olarak yalnız henüz çiçeklerin tomurcuk olan salkım kısmı kullanılır. Baharat kısmında yaprakların bulunmaması gerekir. Tohum hasadı için meyvelerin olgunluğunun iyi saptanması lazımdır. Zira kolaylıkla dökülme söz konusudur. Bu hem tohum kaybına hem de orada yabani ot olarak sorun yaratmaya neden olur. kök hasadı Sonbaharda yapılmaktadır. Kurutma : Kurutma tabii veya suni olarak yapılır.
Verim : Birinci yıl yeşil herba verimi genellikle çok azdır. İkinci yıl oldukça yüksek verim alınır. Drog herba miktarı 300-500 kg/da arasında değişir. Plantaj 4-5 yıl kullanılabilir. Tohum verimi çok varyasyon göstermektedir. Miktar 10-72 kg/da arasında değişir. Hastalık ve Zararlıları : En fazla zarar, Lygen lucorum yapmaktadır. Moligethen spac. zararı sebep olmaktadır. Tüketimi Kullanılan Bitki Kısmı : Radix Artemisia, Herba Artemisia Etken Maddesi : Bitki % 0.003-0.2 arasında uçucu yağ içermektedir. Uçucu yağın en önemli kısmını cineol oluşturmaktadır. Bunun yanında Thujon, pinen gibi maddeler de vardır. Kullanımı : Çiçekli dalları kuvvet verici, uyarıcı olarak infüzyon veya hulasa halinde kullanılır.
