Omega 3 nedir?
Omega-3, “balık yağı” olarak adlandırılan yağ asitleridir. İnsan vücudunda omega-3’ün yeri yadsınamayacak derecede önemlidir. Ana rahmine düştüğümüz dakikadan itibaren tüm yaşamımız boyunca vücudumuzda yer alan hücrelerin, özellikle doku hücrelerinin çok önemli yapısal taşlarını omega-3 yağ asidi oluşturmaktadır. Omega-3, vücudun kendi kendine üretebildiği bir vitamin kaynağı olmadığından dolayı sürekli dışarıdan alınma mecburiyeti bulunmaktadır. Omega-3’ün içerisinde “DHA” ve “EPA” adlı iki çok önemli yağ asidi çeşidi bulunmaktadır ve bu iki yağ asidi çoğunlukla balıklardan elde edilmektedir. Balıkların dışında pek çok gıdada da bu yağ asitlerinin, balık tüketmeyenlerin de aynı şekilde tablet halinde satılan omega-3 gıda takviyelerinden kullanarak vücutlarına omega-3 katkısı yapmalarına imkan bulunmaktadır. Her balıkta yer almayan omega-3 asidi, daha çok derin ve soğuk denizlerde yaşayan balıklarda ve etleri koyu renk olan balıklarda daha fazla miktarda yer almaktadır. Ton balığı, sardalye, uskumru ve somon balıkları diğer balıklara nazaran omega-3 açısından daha zengin balık türleridir. Bu balık türlerinin dışında “kültür balıkları” dediğimiz, yapay besinlerle beslenen balıklarda ve tutuldukları alanlarda özellikle mısır gibi yiyeceklerle beslenen balıklarda bünyelerine giren eksik yemlerden ötürü, insan bünyesinin ihtiyacını karşılayacak oranda omega-3 bulunmaz ve omega-3 yağ asidi almak için kültür balıklarının tüketilmesinin bir mantığı bulunmamaktadır. Tüm bu sığ su balıklarının yaşam koşullarından kaynaklı bulundukları sulardaki deniz kirliliğinden çok fazla etkilendikleri bilinmekte, bünyelerinde omega-3’ten fazla arsenik, civa gibi maddelerin bulunmasından ötürü tüketilmeleri son derece sakıncalıdır. Genel olarak omega-3’ün faydalarıyla ilgili araştırmalara baktığımız zaman, beslenme düzeninde az önce bahsettiğimiz omega-3 içeriği yüksek balıklardan tüketen kişilerin, diğer kişilere göre zeka testlerinde yüzde 13’lük bir fazla başarı gösterdikleri, ayrıca Alzheimer risklerinin de omega-3 içeren balıkları tüketmeyenlere göre daha az olduğu tespit edilmiştir. Tabi tüm bu faydalarının yanında, omega-3’ün zararları da bulunmaktadır. Bu zararların en büyük sebebi; önerilen miktardan daha fazla omega-3’lü besin tüketilmesi ve yan etki yaratacak ürünlerle birlikte kullanılmasıdır.
Omega-3 yan etkileri ve zararları
Omega-3 balık yağını eğer ki normal besin olarak değil, tablet ya da kapsül gibi formlarıyla birlikte kullanıyorsanız, ilk dikkat etmeniz gereken şey ürünün içeriğidir. Bu haplar bir çok firmadan bir çok çeşitte paketlenmeyle sunulmuş; jel formları, hap formları gibi ürünleriyle de sürekli ne kadar sağlıklı olduklarının vurgusu yapılmaktadır. Ancak hepimizin de bildiği gibi hiç bir yapay ürün doğal ürünün yerini tutamamaktadır. Bu yüzden her ne kadar kaliteli ve sağlıklı gözükürse gözüksün mutlaka alacağımız takviye omega-3’ün içeriğine bakarak doktora danışmadan bu ürün kullanılmamalıdır. Bu takviyelerin içerisinde özellikle saf balıktan elde edilmiş olarak gösterilen içeriklerin aslında zehirli kontamine balıklardan da elde edilmiş olma ihtimalini gözden kaçırmamak gerekir.
İnsan bünyesinde mide sağlığı ve sindirim sisteminin sağlığı, alınan besinlerle doğru orantılı olarak sağlanan durumlardır. Çok fazla balık yağı tüketilmesi durumunda ise bir çok mide rahatsızlıkları ortaya çıkmaktadır. Bu yüzden omega-3 alımında oranlara çok dikkat edilmelidir.
Kan şekeri rahatsızlığı bulunanların da omega-3 alımlarına çok dikkat etmeleri gerekir. Yüksek miktarda omega-3 yağı kullanımında kan şekerinin çıkması gibi sağlık problemleri ortaya çıkabilmektedir.
Omega-3 yağının takviye olarak alınması durumunda, alınan şekline göre kiloyla alakalı durumlar yaratabilmektedir. Eğer omega-3 yağı normal besinlerle (balık gibi) takviye alınıyorsa, bu miktarın belirli bir seviyede tutulması gerekir. Çok fazla omega-3 tüketilmesi, vücutta yağın tutulmasına ve kilo alımlarına sebep olmaktadır. Bunun dışında tablet, kapsül, jel vb. formlarda alınan balık yağının kilo aldırmaktan ziyade, zayıflama yoluna giren bireyler için yardımcı bir ürün olma niteliği taşıdığı belirtilmiştir.
Omega-3 yağ asidinin en büyük zararı, kan sulandırıcı ilaçlarla birlikte kullanıldığında ortaya çıkmaktadır. Kan sulandırıcıyla vücutta tepkimeye giren omega-3, beyin kanamasına ve hatta daha ileri boyutta beyin kanamasından kaynaklanan felçlere sebep olabiliyor ve bu da bu takviyeyi kullananlar için çok büyük bir risk. Bu yüzden kan sulandırıcı ilaçlar kullananların, aspirin türevi ilaçlar kullananların ve herhangi bir sebepten balık yağıyla ters tepkime yaratabilme ihtimali olan ilaçları kullananların mutlaka doktor kontrolü dahilinde omega-3 kullanması, kesinlikle kendi istekleri doğrultusunda bu üründen faydalanmak gibi bir durumun içerisine girmemesi önerilmektedir.
