Sıcak iklimlerde yetişen bir ağaç ve meyve çekirdeğidir. Çekirdek kavrulup dövüldükten sonra kaynatılıp içilir. Sinirlere hareket, zihne uyanıklık ve canlılık verir. İçindeki kafein maddesinden dolayı, kahvenin ilkin Habeşistan’da bir rastlantı sonucu bulunduğu söylenir. Bütün dünyaya da Arabistan aracılığı ile yayıldığı sanılır. Kahvenin Türkiye’de yayılması XVI. yüzyılda Kanunî Süleyman zamanındadır. Fransa ve öbür ülkelerde de XVII. yüzyılın sonlarına doğru yayılmaya başlamıştır. Bugün en çok kahve yetiştiren ülkelerin başında Brezilya gelmektedir.
“Kahve” adı Arapça “qahwah”dan gelmekte olup, bu Türkçe’de kahve’ye dönüşmüş, buradan da Avrupa’da café, caffe, koffie, coffee, koffie şekline gelmiştir. Kahve adının anlamı “keyif veren içki” dir.
Kahvenin ortaya çıkışı ile ilgili efsaneler:
Bir söylentiye göre Kaldi isimli Etiyopyalı bir çoban, keçilerinin, üzeri kırmızı meyvelerle dolu olan bir ağacın etrafından ayrılmadıklarını ve orada neşeyle otladıklarını görür. Bu keyif ve coşkuyu oluşturan etkenin bu kırmızı meyveler olduğunu anlayan Kaldi’den sonra bazı keşişler de aynı şekilde bu ilginç meyvenin mutluluk veren bir özelliği olduğunu keşfeder.
Bir rivayete göre, 14. Yüzyıl sonlarında Yemen’de yaşamış olan Sufi Şeyhi Şeyh Şazili, kahveyi ilk içenlerdendir. Anadolu’da kahve falı bakılacağı zaman onun ruhuna fatiha okunduğu söylenir.
Çekirdeklerin kavrulması ve çeşitli şekillerde kaynatılıp içilmesi Arabistan’da başlar, Müslümanlar tarafından dini bir anlamla tüketilir, İslam dininin olduğu her yere yayılır: Kuzey Afrika, Doğu Akdeniz, Hindistan…
1600’lü yıllara kadar kahve Afrika ve Arabistan dışına çıkmamış. Daha sonra Baba Budan isimli Hintli bir kaçakçının, belindeki kemerin içine sakladığı tohumlar sayesinde kahve, Mekke’den Hindistan’a ve diğer ülkelere yayılmış. Türklerin içiş şekilleri diğer kültürleri de etkilemiş. Venedik’li bir tüccar, Türklerin kopkoyu içtikleri kahveyi keşfedip İtalya’ya getirmiş. Ve yarış başlamış. 1616’dan sonra Avrupa’da kahve bitkisi yetiştirilmeye başlanmış. Felemenkler kahvenin yayılmasında oldukça etkili olmuşlar.
Hollanda, kolonilerinde yetiştirdiği kahve ile Avrupa’nın kahve ticaret merkezi oldu ve Amsterdam’da bu ticaretin başşehri olur. 1714’te Amsterdam’dan Fransız Kralı XIV. Louis’e bir hediye gider: kahve kökleri! Bu kökler Versay sarayında yetiştirilir. Bu dönemde Fransa’da kahve çok ilgi görür.
Dünyanın en önemli kahve üreticisi olan Brezilya’ya kahvenin girişi ise ilginçtir. Valinin Fransız Guyanasına yaptığı bir ziyarette bir Brezilyalı subay, valinin eşine hediye olarak bir buket çiçeğin arasına saklanmış kahve bitkisi koymuş ve bu herşeyin başlangıcı olmuş, dünyanın en büyük kahve devi böyle doğmuştur. Ayrıca, 19. yy.’da , kahve yapraklarının ölümüne yol açan bir hastalık Brezilya dışında bir çok yerde kahve üretimini durdurmuş, bu da Brezilya’nın kahve konusunda iyice öne çıkmasını sağlamıştır.
Türkiye’deki en yaşlı kahve, 1871 yılında kurulmuş olan Kurukahveci Mehmet Efendi’dir. Anadolu’da kahve ekimi ile ilgili çalışmalar yapılmış fakat başarılı olunamamıştır. 2.Dünya Savaşı sırasında Tekel kapsamına alınmıştır. 1980’li yıllarda Nestle firması Nescafe’yi piyasaya sürmüştür. Nescafé, Dünya’da hazır kahveyi ilk piyasaya süren markadır. Ülkemizde sadece Mersin ve Anamur’da 16 hektarlık bir alanda kahve üretimi yapılmaktadır.
Kahve, her yıl ortalama 400 milyar bardak tüketilmekte olan, dünyanın en popüler içeceğidir.
Kahve Falı
Türk kahvesi içildikten sonra fincanın içinde oluşan şekillere bakarak anlamlar çıkarmak, eski bir fal usulüdür. Binlerce sene evvel insanlar çanların içindeki pas lekelerine bakarak geleceğe ait tahminlerde bulunuyorlarmış. Örneğin Çinliler de çay yapraklarının çay fincanlarının dibinde meydana getirdikleri şekillere manalar verirlermiş. Daha sonra bu tarz fallar, kahve falına dönmüş.
Fal baktırmak isteyen kişinin fincanı desensiz, düz olmalıdır. İçen kişi dipte birkaç damla kahve bırakmalıdır. Sonra fincanı sol eliyle tutarak sağdan sola döndürmeli ve fincanı tabağına ters şekilde kapamalıdır. Bunları yaparken de bir dilek dilemeli veya merak ettiği bir konuyu aklından geçirmelidir.
Fala bakan kişi gördüğü şekillerin aklına ilk getirdiği anlamları söylemelidir. Bu anlamlar çoğunlukla benzerlik gösterse de (balık=kısmettir gibi) bakan kişinin bilgisi ve hislerine göre de değişmektedir.
Kahvenin Faydaları
Kafein, nefes açıcı etkiye sahiptir. Astım hastalarına iyi gelmektedir. Uyarıcı etkisi vardır, konsantrasyonu artırır. Antioksidan kaynağıdır.
Kahvenin Zararları
Fazla tüketilmesi kalp ritminde düzensizlik oluşturabilir. Tansiyonu yükseltici etkisi vardır. Ülser ve gastrit hastalarının da kahveyi fazla tüketmeleri önerilmez çünkü mideye asit salgılatır. Günde üç-dört bardaktan fazla içmek sakıncalıdır.
