Dilimizde cümle içinde en çok “ebabil bir kuştur sözünden dönen …” şeklinde kullanılan ebabil kuşu ile ilgili tüm bilgiler şöyle;
Ebabil Kuşu sesi için videoya bakınız.
Ebabil Kuşu Hikayesi
Habeşistan Krallığı’nın Yemen valisi olan Ebrehe, milâdî 570 yıllarında San’a şehrinde, ‘Kulleys’ adı verilen muhteşem bir kilise yaptırmıştı.
Maksadı, Kâbe ziyaretine rağbet gösteren Arapların ziyaretlerini oraya çevirmekti.
Bu duruma tepki gösteren bir adam da, gecenin birinde Kulleys’e girip içine pislemişti.
Bu hakarete çok öfkelenen ve koyu bir hıristiyan olan Ebrehe, gidip Kâbe’yi yıkmaya karar verdi.
Topladığı onbinlerce asker (altmış bin olduğu söylenir), Mahmud adlı büyük bir fil ve daha başka fillerle Mekke’ye doğru yola çıktı.
Önüne çıkan bazı kuvvetleri de mağlup ederek ilerledi.
Taif şehrine gelince askerlerin bir kısmını Mekke’ye gönderdi.
Onlar da Peygamber s.a.v.’in dedesi ve Kureyş’in reisi Abdülmuttalib’in ikiyüzü aşkın devesiyle ahalinin hayvanlarını sürüp götürdüler.
Bu olayın peşinden Abdülmuttalib, gidip Ebrehe’yle görüştü, develerinin geri verilmesini istedi. Ebrehe dedi ki:
Benden develerin istiyorsun da, Kâbe’den hiç söz etmiyorsun. Halbuki ben onu yıkmaya geldim.
Ben develerin sahibiyim. Kâbenin de onu koruyacak sahibi vardır!
Bu görüşme sonunda develer geri verildi.
Mekke halkı bu güçlü orduyla savaşamayacağı için, anlaşma gereği dağlara çekilip neticeyi beklemeye başladı.
Ebrehe ordusu büyük fili önden sürerek Mekke sınırına dayandı.
Kâbe’yi halatla bağlayıp fillerle çekerek yıkmak istiyorlardı.
Bu sırada Ebrehe’nin yol kılavuzlarından Nüfeyl b. Habib, koca filin kulağından tutarak şöyle bir şey söyledi, sonra da koşarak dağa çıktı:
– Ey Mahmud çök! Sakın ileri gitme, sağ salim geriye dön!
Mekke’ye girişte büyük fil direndi, zorlanınca yere yattı. Onu bir türlü Kâbe cihetine yürütemediler.
O anda sürü halinde ebabil kuşları ortaya çıktı.
Her birinin ağzında ve ayaklarında nohut gibi birer taş vardı.
Bu taşları ordu üzerine mermi gibi boşalttılar.
Kime rastlarsa delip geçiyordu.
Askerlerin çoğu öldü; ‘Fil Ordusu’ dağılarak Yemen’e döndü.
Ebrehe de dönüşte öldü.
Kâbe ise olduğu gibi kaldı.
Kur’an’da Fil Suresi bu olayı anlatır.
Fil suresi
BİSMİLLAHİRRAHMANIRRAHİM
ELEM TEREKEYFE FEALE RABBÜKE BİASHABİL’FİL*
ELEM YEC’AL KEYDEHÜM Fİ TADLİLİN*
VE ERSELE ALEYHİM TAYREN EBABİLE*
TERMİHİM BİHİCARETİN MİN SİCCİLİN*
FECEALEHÜM KEASFİN ME’KULİN*
Tercümesi
Ey Muhammed! Kabe’yi yıkmağa gelen fil sahiplerine Rabbinin ne ettiğini görmedin mi? Onların düzenlerini boşa çıkarmadı mı? Onların üzerine, sert taşlar atan sürülerle kuşlar gönderdi. Sonunda onları, yenilmiş ekin gibi yaptı.
Ebabil kuşu adını sıklıkla duymuş olduğumuz kuşlardan birisidir, özellikle yıllar önce bir şarkıya konu olması ve özellikle İslam dinindeki yeri itibarıyla bilinmektedir. Peki, Ebabil kuşları nasıl kuşlardır ve özellikleri nelerdir.
Ebabil kuşlarının özellikleri nelerdir?
-Özellikle görünüş ve vücut yapısı itibarıyla kırlangıçlara oldukça çok benzemektedirler. Hatta bu yüzden birçok kişi tarafından karıştırılabilmektedir.
-Tabi olduğu kuş ailesi “Sağangiller”dir.
-Halk tarafından baharın habercisi olan kuş olarak adlandırılmaktadır. Bu ismin verilmesindeki sebep isi kış başka yerlerde ve kıtada geçiren bu kuşların ilkbahardan itibaren ülkemize gelmeleridir. Sonbaharda ise daha güney kesimlere göç ederek ülkemizden ayrılırlar.
-Evet, şimdi ebabil kuşlarının en önemli özelliğine gelelim. Ebabil kuşları dünya üzerindeki kuşlar içerisinde hayatının neredeyse tamamına yakınını yani %90-95’lik kısmını uçarak geçiren ve uçuş süresi itibarıyla ilk sırada yer alan kuş türüdür. Ebabil kuşları sadece üremek için senede koç kısa bir süre için yere inerler.
-Ebabil kuşlarının ayakları yerde yürümek için uygun değildir. Veya daha sonraları kullanmamalarından kaynaklı olarak ayaklarında bir körelme olabilir. Özellikle yere indikleri zaman tekrar kalkmaları ve uçmaları neredeyse imkânsızdır. Bu sebeple yuvalarını da yükseklere yaparlar ve uçarken kendilerini boşluğa bırakırlar. Yerde bulunan bazı ebabil kuşlarının sakat olduğu veya yavru olduğundan dolayı uçamadıkları sanılsa da asıl neden ayaklarından kaynaklanmaktadır.
-Ebabil kuşları havada uçarken uyumaktadırlar. Yani uyku için dahi uçuşlarına ara vermezler.
-Ebabil kuşları yiyeceklerini de uçan canlıları yakalayarak bulurlar.
-Ebabil kuşları uçarken çiftleşirler. Tekeşli kuş türlerinden bir tanesidir.
-Ebabil kuşları genel olarak yuvalarını şehirlerde apartmanların çatısına yapmaktadırlar.
-Ebabil kuşları özellikle akşam saatlerinde çok seri şekilde uçar ve gürültülü şekilde öterek dikkat çekerler.
-Ebabil kuşları oldukça seri kuşlardır. Uçuş hızı olarak ilk sıralarda yer alan kuşlardandır.
-Kanatları sürekli açıktır.
-Kuyrukları çatallı bir şekildedir.
-Boyları yaklaşık olarak 16 cm civarındadır. Kanat açıklığı da yaklaşık olarak 40-45 cm civarındadır.
-Gözleri geceleri de iyi görmektedir.
-Sürüler halinde uçarlar.
-Ortalama yaşam süreleri 20 yıl civarıdır.
-Ebabil kuşları yavrularına çok kısa süre bakarlar ve daha sonra terk ederler. Yani diğer kuşlara nazaran bakma süreleri oldukça azdır.
-Ebabil kuşları daha çok Güneydoğu illerimizde bulunmakla birlikte ülkemizdeki neredeyse her yere yayılmıştır. Ülkemizde 4 türü bulunduğu bilgisi yer almaktadır. En çok bulunan kahverengi ebabil türüdür.
