Deve tüyü, deve kili olarak da bilinir, deveden elde edilen, özel kıl elyaf grubundan hayvan elyafı. Kumaş yapımına en uygun dokuma elyafı, çift hörgüçlü Asya develerinden elde edilir; tek hörgüçlü Arap (hecin) develerinin tüyleri ise genellikle daha kısa ve kalındır. Günümüzün, hem soğuğa hem sıcağa karşı dayanıklı tek hörgüçlü develeri, eskiden yalnız soğuğa karşı dayanıklı olan çift hörgüçlü develer ile yalnızca sıcağa karşı dayanıklı olan hecin develerinin melezlenmesi yoluyla üretilmiştir.
Deve tüyü, genellikle öteki hayvan yünlerinin toplanmasında yapıldığı gibi kırkarak ya da yolarak elde edilmez; devenin tüy dökmesi sırasında toplanır. Havaların ısınmasıyla birlikte, kalın kürk gereksizleşir ve tüylerin büyük bir bölümü kümeler halinde dökülür. Ayrıca, hayvan da yıl boyunca tüylerini kazıyarak döker. Bir deveden yılda yaklaşık 2,25 kg kıl elde edilir. Yapağılar, çoğunlukla kervanlann peşinde dolaşan taşıyıcılarca toplamr ve kervan yolları üzerindeki kentlerde gezgin tüccarlara satılır. Tüccarlar da ürünü Londra ve öteki pazarlama merkezlerine yollarlar. Yapağı ticaretinin en büyük şirketleri Sovyetler Birliği kökenlidir.
Devenin yaklaşık 40 cm’ye kadar uzayabi-len kalın tüylerden oluşan koruyucu bir dış kürkü vardır. Deve tüyü ya da deve tüyü yünü denilen ürün ise, dış katmanın altında kalan 3,75-12,5 cm uzunluğundaki ince, kısa kıllardır. Bu her iki tür tüy de aym zamanda dökülür ve kaba dış tüylerle yumuşak tüyler, çoğunlukla makineyle taranarak birbirinden aynlır. Temizleme ve tarama sonunda elde edilen ürün, kanşık haldeki ürünün yaklaşık yan ağırlığındadır.
İnce lif, 5-40 mikron çapında ve kızıla çalan ten rengindedir. Ustderinin (epider-mis) üzerinde, gözle seçilemeyen, kabuk şeritler halinde dizilmiş ince uzun hücrelerden oluşan ve renk pigmentleri taşıyan pullar vardır. Kılların çoğunda kırık bir ilik kanalı bulunur. Deve tüyü, kimyasal maddelere karşı koyun yününden daha duyarlıdır. Dayanıklılığı ise aynı çaptaki koyun yünündekine eşittir ama tiftiğinkinden daha düşüktür. Deve tüyünden dokunmuş kumaşlar son derece rahattır ve sıcak tutar. Deve tüyü çoğunlukla kaliteli paltoluk ku-maşlann, aynca örgü yünü, triko, battaniye ve kilim üretiminde kullanılır. Çok sağlam olan kahn dış liflerden ise, makine kayışı ve tohumdan yağ çıkarmada kullanılan pres bezi gibi sanayi kumaşlannın yapımında yararlanılır. Deve tüyünün en önemli üreticileri Çin, Moğolistan ve Afganistan’dır. ABD, AFC ve İngiltere de en önemli tüketicilerdir.
