Sual: Yemin etmek ne demektir?
CEVAP Yemin, kuvvet demektir. Sözün, niyetin, işi yapmak veya yapmamak arzusunun kuvvetli olduğunu gösterir. En kuvvetli şekilde söz vermek olur. Bu söz de, ancak Allahü teâlâ için verilir. Diğer yeminler günahtır. Bazıları çocuğumun ölüsünü öpeyim gibi yeminler ediyor. Bu uygun değildir. Yemin yalnız Allah adıyla yapılır. Mesela vallahi demek, Allah adıyla yemin ediyorum demektir. Sadece yemin ediyorum demek de yemin olur. O da Allah için yemin olur.
Sual: Yemin nasıl olur?
CEVAP Yemin, yalnız Allahü teâlânın isimlerini söylemekle olur. Vallahi, billahi, tallahi gibi.
Kur’an, Peygamber, Kâbe için demekle yemin olmaz. Fakat âdet olduğu için Mushaf hakkı için demek veya elini Mushafa koyarak bunun hakkı için demek yemin olur. (Kur’an çarpsın) demek, Allah şahidim olsun demek yemin olur.
Kalben vallahi dense, yemin sahih olmaz. Dil ile söylemek gerekir. Küfre sebep olan şeyleri, yemin niyeti ile söylerse, kâfir olmaz, yemin etmiş olur. (Eğer şunu yaparsam kâfir olayım) gibi küfre sebep olan bir şeyi yemin kastı ile söylemek de yemin olur. Yemin kastı ile söylemedi ise kendisi kâfir olur. Onun için kâfir olayım sözünü hiç söylememeli!
(Babamın başı için, çocuğumun, annemin ölüsünü öpeyim…) diye yemin etmek haramdır. Tevbe etmek gerekir. Allah’tan gayrısı için yemin edilmez. Bu yemin olmadığı için, bozulursa yemin kefareti gerekmez. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Babam hakkı için diyerek yemin etmeyiniz! Yemin, Allahü teâlânın ismi ile olur.) [Müslim]
Haram işlemek veya ibadet yapmamak için yemin eden, yeminini bozar, sonra yemin kefareti verir. Mesela, (Şu işim olursa vallahi şarap içeceğim) diyen kimse, şarap içmez, yemin ettiği için yemin kefareti verir.
Helal malını haram ederek yemin etmekle o mal haram olmaz. Mesela, (Şu elbiseyi giyersem haram olsun) diyen kimse, sözünde durmayıp giyse, elbisesi haram olmaz. Fakat, o elbiseyi giyince, kefaret vermesi gerekir.
Yalan yere yemin büyük günahtır. Doğru olarak çok yemin etmek de uygun değildir. Allahü teâlânın ismine ve yemine kıymet vermemek olur. Şarkılarda, türkülerde, eğlencelerde yemin etmek de böyle günah olur. (Dürr-ül Muhtar)
Sual: Maide suresinin, (Yeminin kefareti, ailenize yedirdiğinizin ortalamasından on düşkünü yedirmek veya giydirmek yahut bir köle azat etmektir. Bunları yapamayan üç gün oruç tutar. Yeminlerinizin kefareti budur) mealindeki 89. âyetinde bildirilen yedirmenin veya giydirmenin kıymeti, fakire verilemez mi? Fıkıh kitaplarında bu husus nasıl açıklanmıştır?
CEVAP Fıkıh kitaplarımızda deniyor ki:
Sarık ve mest, elbise olarak caiz olmaz. Yemek bedeli olarak, caiz olur. Şayet, her fakire birer sarık verilir; bu da, gömlek veya uzun don olmaya müsait olursa, caiz olur, değilse elbise olarak caiz olmaz, fakat kıymeti bir fıtra miktarı olursa, yemeğe bedel olarak caiz olur.
On fakire bir elbise verilse de, bunun kıymeti, her fakire verilecek bir elbise bedelinden de fazla olsa, bu elbise yerine caiz olmaz. Ancak, yemek yerine olur.
Yemin kefareti için, eski bir elbise verse, şayet yeni elbisenin dayandığı müddetin yarısından az zaman dayansa bu caiz olmaz; fazla dayanırsa caiz olur. Kıymetine değer verilmez.
Bir kimse bir fakire, bir defada on elbise verse, yemekte olduğu gibi bu caiz olmaz.
On fakire bir hayvan verse de, kıymeti on elbiseye veya on yemeğe bedel olsa, kıymeti itibariyle, elbiseden bedel caiz olur. Verilen dirhemler de [gümüş paralar da] böyledir, yani kıymeti, elbiseye değil de, yemeğe bedel olursa caiz olur.
Yemin kefareti için, ölü kefenlemek; mescid yapmak veya ölünün borcunu ödemek caiz olmaz. Yolda kalmışa verilirse caiz olur.
Buğdaydan veya undan yarım sa’ olmak üzere, on fakire ayrı ayrı vermek veya arpadan birer sa’ vermek gerekir. Bir kimse, bir fakire buğday, diğer bir fakire de, arpa verse, caiz olur. Bir kimse beş fakiri doyursa, beş fakire de elbise giydirse, eğer yedirdiği tam bir temlik ise, caiz olur. Temlik, yemeğin bedelini bizzat fakire verip, fakiri o meblağa sahip etmek demektir. (Fetava-i Hindiyye)
Yemin kefareti için, bir köle azat etmek veya on fakiri akşamlı sabahlı doyurmak yahut on fakire orta halli insanlara elverişli, üç aydan fazla dayanacak ve bedenin çoğunu örtecek bir kat elbise vermek gerekir. Elbise yerine yalnız don caiz olmaz. Ancak donun kıymeti akşamlı sabahlı bir fakiri doyuracak kadar yani bir fıtra miktarı değerde olursa, kıymeti itibariyle caiz olur. (Dürr-ül-muhtar)
Tefsirlerde ve fıkıh kitaplarında sirke, zeytinyağı, başa giyilen sarık, peynir gibi maddelerin de verilebileceği yazılıdır. (Kurtubi)
Yemin kefareti olarak, on fakire bir kere veya bir fakire on gün, her gün bir kere yarım sa’buğday, un veya ekmek yahut bu değerde başka mal, altın, gümüş para temlik etmek [vermek] de olur. [Bir fıtra değerinden aşağı olmamak şartıyla] kumaş, havlu, mendil, çorap, et, pirinç, çamaşır, terlik, ilaç veya din, fen, ahlak kitabı verilebilir. (S. Ebediyye)
Sual: Yemin kefareti nasıl verilir?
CEVAP Yemin kefareti için, zekat alması caiz olan on fakire, bütün bedenini örtecek kadar bir kat çamaşır verilir. Yahut aç olan on fakire, bir gün iki defa yemek verilir. On fakire bir defa, bir fıtra miktarı buğday, un da verilebilir. Yahut bu değerde kumaş, havlu, mendil, çorap, et, pirinç, terlik, ayakkabı, ilaç veya uygun bir din kitabı veya altın vermek de caiz olur. Bunları yapamayan fakir, peş peşe yani aralıksız 3 gün oruç tutar.
En kolay yemin kefareti, on fakire uygun bir din kitabı [mesela Hakikat Kitabevi yayınlarındanHerkese Lazım Olan İman ve İslam Ahlakı] vermektir. Yeminini bozmadan önce yemin kefareti verilmez. Verilirse sahih olmaz. Bozunca tekrar vermesi lazım olur. Yemin kefaretini geciktirmek günah olur. Kur’an-ı kerimde mealen buyuruluyor ki:
(Allahü teâlâ, bilerek yaptığınız yeminlerden dolayı sizi mesul tutar, hesap sorar.) [Maide 89]
Sigara içmeyeceğine üst üste on kere yemin edenin, sigara içerse, bir yemin kefareti vermesi kâfidir.
Nezri, yapılması uygun olmayan bir şarta bağlayan, mesela, (Ali’nin çantasını çalarsam, bir ay oruç nezrim olsun) diyen, çalmadan oruç tutar veya yemin kefareti verir.
(Kağıt para ile bir şey almam) diye yemin eden, altın ile satın alınca, yemini bozulmaz. Kapıdan çıkmayacağım diyen, pencereden çıkarsa; kırbaç vurmayacağım diyen, sopa vursa; ekmek yememeye yemin eden, simit yese, yemini bozulmuş olmaz. Konuşmayacağına yemin eden, mektup yazsa yemini bozulmaz. Sigara içmeyeceğine yemin eden, puro içse, yemini bozulmaz.
(Falancanın yüzüne bakmayacağım) diye yemin eden, o kimsenin aynadaki [veya TV’deki] görüntüsüne, yahut resmine baksa, yemini bozulmuş olmaz.
(Şu bakkaldan alış-veriş yapmayacağım) diye yemin eden, oğlunu veya başka birini gönderip alış-veriş yaptırsa, yemini bozulur. Çünkü vekil asıl gibidir.
(Hakkımı Ali’ye helal etmem) diye yemin eden, (Hakkımı herkese helal ettim) dese, yemini bozulur. Ali’ye de hakkını helal etmiş olur.
Hastalığı iyi olursa, ömür boyu Receb ayında oruç tutacağına dair adakta bulunanın, oruç yerine yemin kefareti vermesi caizdir. Yemin kefareti, büluğa ermiş fakire verilir, çocuğa verilmez.(Redd-ül-muhtar, Hindiyye, Tahtavi)
Sual: Kardeşlerime inatla babama para vermeyeceğim diye yemin ettim, sonra verdim. Ne yapmam lazım?
CEVAP Yemininizi bozduğunuz için yemin kefareti vermeniz gerekir. Ana-babanız, diğer evlatlarından almasa da, sizden para alsa ne olur? Peygamber efendimiz, (Sen de, malın da babanındır)buyurmuştur. Ana-babadan hiçbir şeyi esirgememelidir!
CEVAP Tevbe etmesi yeterlidir. Çünkü bilmeden yaptığı için günah olmaz.
Sual: Bir işi yaptığı halde yapmadım diyerek insan yalan yere yemin etse sonra pişman olsa, (yalan yere yeminin) cezası nedir?
CEVAP Sadece tevbe gerekir.
Sual: Günah işlememek için (vallahi ve billahi ve tallahi….. günahı işlemeyeceğim işlersem imansız öleyim) şeklinde söz verip, bu sözü tutamayıp yanlış olduğunu bile bile hata işlersek bunun tevbesi nedir, affı nedir?
CEVAP İmansız öleyim demek çok tehlikelidir. Şakadan ben imansızım diyen kâfir olur. Fakat yemin niyetiyle söylediğiniz için kâfirlik olmaz. Sizin yaptığınız gibi üç kere yemin edilirse üç defa yemin kefareti vermeniz gerekir.
Sual: Vallahi, billahi, tallahi demek üç yemin mi olur?
CEVAP Aralarında (ve) denmediği için bir yemin olur.
Sual: (Her sigara içişte beş milyon lira sadaka vereceğim) diye adakta bulundum. Her sigara içişte beş milyon lira sadaka vermem gerekir mi?
CEVAP Böyle nezir yemin olur. Sigara içerseniz yemin kefareti vermeniz gerekir.
Sual: Yemin kefareti orucunu tutamayan hasta, iyi olunca mı tutar?
CEVAP Evet. Tutmadan ölürsem, iskatı yapılsın diye vasiyet eder.
Sual: (Doğru söyleyeceğine yemin eder misin) denince (Yemin ederim) demek yemin olur mu?
CEVAP Olur.
Sual: Vermeyip, verdim sanıp yemin eden, kefaret verir mi?
CEVAP Vermez. Günah da olmaz.
Sual: Yemin kefareti parasını, hanımla, misafirle yemek caiz mi?
CEVAP Evet.
Sual: Bir fıtranın değerinden az olan yemek fişi ile fakir doyurulsa yemin kefareti yerine gelir mi?
CEVAP Gelir. Fişin kıymeti değil, fakirin doyması matluptur.
Sual: Sigara içmeyeceğine yemin eden, puro içse yemin bozulur mu?
CEVAP Hanefi’de yemini bozulmaz.
Sual: (Ahdım olsun yüz kiloya çıkacağım) diyen yemin kefareti verir mi?
CEVAP Evet.
Sual: Arabamı satmamaya yemin ettim. Hediye etsem caiz mi?
CEVAP Hediye edince yemin bozulmamış olur.
Sual: Yemin kefaretinde, sabah öğle yemek vermek de caiz mi?
CEVAP Evet.
Sual: Fakire yemek verirken, bu yemin kefareti demek gerekir mi?
CEVAP Hayır.
Sual: Kötü filmleri kastederek (Vallahi bir daha sinemaya gitmem) dedim. Uygun filmler için sinemaya gitsem yeminim bozulur mu?
CEVAP Evet.
Sual: (Vallahi sigara içmeyeceğim) diye üst üste on kere yemin ettim. Sigara içersem, on tane mi yemin kefareti vermem gerekir?
CEVAP Bir kefaret kâfidir.
Sual: Yemin kefaretinde, başka mal deniyor. Başka maldan, din kitabı, süt, meyve, kalem gibi mallar da anlaşılır mı?
CEVAP Evet.
Sual: Kâfir (Şu günahı işlersen, müslüman olacağım) diye yemin etse, o günahı işlemek caiz mi?
CEVAP Hayır.
Sual: (Vallah billah) veya (valla billa, vallaha) demekle de yemin olur mu?
CEVAP Hayır. Vallahi billahi denince olur.
Sual: Arkadaşa (Vallahi sana bu işi yaptırmam) dedim. Arkadaş, ben namazda iken o işi yapmış. Yemin kefareti gerekir mi?
CEVAP Hayır.
Sual: Beyime (Mahkemeye verip vallahi senden boşanacağım) dedim. Yemin kefareti vermem gerekir mi?
CEVAP Evet.
Sual: Doğru söyleyeceğine yemin eder misin denilince, (evet) dense ve yalan söylense kefaret gerekir mi?
CEVAP Hayır.
Sual: (Hayvan olsaydın seni vallahi keserdim) demek yemin mi?
CEVAP Yemin değildir.
Sual: Aynı işi yapmayan birine (Vallahi bu işi yapmazsın) dedim. Bu defa o işi yaptı. Ettiğim yemin lagv mı?
CEVAP Evet.
Sual: 2 kişi 5, beş kişi 2 gün doyurulsa, yemin kefareti ödenir mi?
CEVAP Evet.
Sual: Bir şeyi yapmayacağımıza yemin ettiğimizi unutsak ve o işi yapsak yine kefaret gerekir mi?
CEVAP Unutularak da olsa o işi yapınca yemin kefareti gerekir.
< div class=”MsoNormal” style=”margin-top: 12pt; text-align: justify;”>Sual: Öğrenci, kefaret olarak üç gün oruç tutsa olur mu? Yoksa ilk önce on fakiri doyurmalı veya on fakire kitap vs. mi vermeli?
CEVAP On tane namaz kitabı alacak kudreti yoksa, bugünkü paraya göre 7 milyon falan, üç gün oruç tutar. Öğrenci veya öğretmen olması bir şeyi değiştirmez.
Sual: Çok sinirli bir anda söylediğimiz yeminden sorumlu muyuz?
CEVAP Evet mesulüz. Ağzımızdan çıkmışsa tamam. Adakta da böyle. Bir gün oruç tutacağım diyecek yerde bin gün desek bin gün tutmamız gerekir. Yeminde adakta boşamada evlenmede niyetin yeri yok, söze bakılır.
Sual: Dua ederken, Allahü teâlâya söz verip mesela “Bir daha gıybet etmeyeceğim eğer edersem bir gün oruç tutacağım” veya “Allah’ım her gece Tebareke suresini okumaya söz veriyorum” gibi sözler söylemek adak mı oluyor? Böyle sözler yerine getirilemezse ne yapmak gerekiyor?
CEVAP Yemin kefareti vermek gerekir.
Sual: Her sigara içişte on mark sadaka vereceğim diye adakta bulundum. Dayanamayıp içmeye başladım. Sadaka vermem gereken para miktarı çok fazla oluyor. Ne yapmam gerekir?
CEVAP Hasıl olması istenmeyen bir şey için şart edilince, o şey hasıl olunca, isterse nezrettiği sadakayı verir, istemezse, yemin kefareti verir. (Tahtavi)
İstemediğiniz şey hasıl olmuştur. Yemin kefareti vermekle adak borcundan kurtulmuş olursunuz. İmkansız olan şeyi nezretmek de yemin olur. Bir yemin kefareti kâfi gelir. (İmdat haşiyesi)
Sual: Şu işim olursa her ay bir horoz kesip sadaka vereceğim diye adakta bulunanın, ömür boyu mu kesmesi gerekir?
CEVAP “Her ay” denince kaç ay olduğu bilinmediği için, adak olmaz, yemin kefareti verilir.
Sual: Sigara içersem, 7 defa hacca gideceğim veya 3 yıl oruç tutacağım veya 7 milyar lira fakirlere sadaka dağıtacağım diyen bunların yerine yemin kefareti verse caiz mi?
CEVAP Caizdir. (F. Hayriyye)
Sual: Yemin kefareti olarak, 9 fakire 9 kitap ve bir fakire de, bir sadaka-i fıtr tutarında ilaç veya meyve vermek caiz midir?
CEVAP Evet.
Sual: Bir kimse, Allahü teâlânın rızası için oruç tutayım dese, hem adak hem yemin olmasını niyet etse, tutacağı oruç, yemin mi olur, adak mı olur? Orucunu bozarsa ne yapması gerekir?
CEVAP Bu oruç, hem yemin, hem de adak olur. Bu orucu bozarsa, hem kaza, hem de yemin kefareti gerekir.
Sual: Karımın boş olmasına yemin ederim demek, yemin olur mu?
CEVAP Hayır, yemin olmaz.
Sual: Şunu yaparsam her helal bana haram olsun denirse, her şey haram olur mu?
CEVAP O işi yapınca yenilip içilen şeyler haram olduğu gibi, evli ise karısı da bir bain talak ile boş olur. Fakat yemin kefareti vermesi gerekmez. Evli ise, iddet müddeti bitince nikahını tazelemesi gerekir.
Sual: Aşağıdaki sözlerden birisini söyleyip de sözünde durmayan ne yapar?
CEVAP
Yemin edip, yemini bozan kimse, yemin kefareti verir.
Bunları söylemek yemin olur:Allah’a ahd ediyorum [söz veriyorum].
Allah’a misak ediyorum [sözleşmede bulunuyorum].
Allah’a ant veriyorum.
Allah hakkı için.
Yemin ediyorum.
Yeminim olsun.
Ahdım olsun.
Nezrim olsun.
Sual: Alış verişte çok yemin ediliyor, uygun mu?
CEVAP
Hayır. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Alış verişte çok yemin etmek, malın bereketini giderir.) [Müslim]
(Yalan yemin ile mal çok satılsa da böyle kazancın bereketi olmaz.) [Buhari]
(Malını, yemin ederek beğendirene kıyamette merhamet edilmeyecektir.) [Müslim]
(Alış-verişte “Vallahi böyle, billahi öyle değildir” diye yemin edenlere ve sanatkârdan, “Yarın gel, öbür gün gel” diye sözünde durmayanlara yazıklar olsun!) [Deylemi]
Anam avradım olsun demek
Sual: Anam avradım olsun ki… demek küfür olur mu? Diyenin nikahı bozulur mu?
CEVAP İnsanın anası avradı olmaz, bu cahillik, görgüsüzlük, terbiyesizliktir. Böyle yemin olmaz. Yemin Allah adına yapılır. Maalesef Türkiye’de, Allah’tan gayrisi için yemin ediliyor. Anam avradım olsun demekle, nikahına zarar gelmez, küfür de olmaz. Fakat Allah’tan başkası için yemin etmekten çok sakınmalı. Kâbe için, nâmus için, çocuğumun ölüsünü öpeyim gibi yemin etmemeli. Hadis-i şeriflerde buyuruluyor ki:
(Babam hakkı için diyerek yemin etmeyin! Yemin, Allah ismi ile olur.) [İbdâ]
(Emanet, yani namus için yemin eden, bizden değildir.) [Ebu Davud]
(Allah’tan başka bir isim ile yemin eden kâfir olur.) [Tirmizi]
Ant vermek ve kefaret
Sual: Tam İlmihal’de diyor ki:
(Yanından geçerken, kalkmak isteyene, (Allah aşkına) veya (Allah için) kalkma dese, o da dinlemeyip kalksa, söyleyene bir şey lazım gelmez ama, ötekinin Allahü teâlânın ismine saygı göstermesi, ant verilen işi yapmaması lazımdır. Bir işe başlamak için ant verirse, yemin olur. Öteki yapmazsa, ant verenin kefaret vermesi lazım olur.)
Burada ant verilen işi yapmamanın saygısızlık olduğu anlaşılıyor. Ama son cümlede, ant verenin niye kefaret vermesi gerekiyor?
CEVAP Birinci cümlede, zaruret olmadıkça, mubah bir iş için, Allah aşkına şunu yapma denince yapmamak gerekir. Ama dine aykırı bir iş için yapmak gerekmez. Mesela, (Allah aşkına bir bardak bira iç) denilse, içmek gerekmez, içmek hara
m olur.
Son cümlenin açıklaması ise şöyledir:
Biri, arkadaşına, “Allah’a ant içiyorum, bu akşam sana ilmihal okutacağım” dese, arkadaşı da okumasa, veya ”Allah hakkı için bu akşam sana çay içireceğim” dese, öteki de çay içmese, sözünde durmadığı için, dediklerini yaptırmadığı için, ant verenin yemin kefareti vermesi gerekir.
Sual: Günah olan bir şey için yemin eden, mesela bira içeceğim veya kumar oynayacağım, falancayı öldüreceğim diye yemin eden, ne yapar?
CEVAP Haram işlemez yani, bira içmez ve kumar oynamaz, kimseyi öldürmez yemin ettiği için, yemin kefareti verir.
Sual: Birisine, (seninle konuşmayacağım) diye yemin ettim. Telefonla konuştum yeminim bozuldu mu?
CEVAP Evet.
Üçünüzle de konuşmayacağım
Sual: Üç kişiye, (vallahi üçünüzle de konuşmayacağım) diye yemin eden kimse, birisi ile konuşunca yemin kefareti vermesi gerekir mi? Üçü ile konuşursa üç yemin kefareti mi verir?
CEVAP Biri ile konuşunca kefaret gerekmez. Üçü ile konuşunca bir yemin kefareti verir.
Bu konuda, Redd-ül-muhtar kitabındaki ifadeler şöyledir:
Bir kimse, bir topluluğa hitaben, (Vallahi ben sizlerle konuşmam) dese, o kimselerin hepsiyle konuşmadıkça yemini bozulmaz.
Bir kimse (dört kitaptan beriyim) dese, bu bir tek yemindir. Keza (Kur’andan, Zebur’dan, Tevrat’tan, İncil’den beriyim) dese, yine bir tek yemin olur. Bir kimse (Kur’an-ı Kerim’den beriyim, Tevrat’tan beriyim, İncil’den beriyim, Zebur’dan beriyim) dese bu dört yemin olur.
Bu cins meselelerde beri olma ifadesi, ne zaman müteaddit olursa, kefaret de müteaddit olur, beri olma ifadesi bir olduğu takdirde, kefaret de bir olur.
(Falan ve filan ile konuşmak bana haram olsun) veya (Vallahi falan ve filan ile konuşmayacağım) diye yemin edildiğinde de, sahih olan kavle göre, o iki kimseden yalnız birisiyle konuşulsa, yemin bozulmuş olmaz. Ancak o iki kimseden her biriyle konuşulmamaya niyet edilirse, bu takdirde onlardan biriyle konuşulduğunda yemin bozulmuş olur. Çünkü yemin eden şahıs, o iki kimseden her biriyle konuşmamaya niyet etmekle, hükmü kendi aleyhine şiddetlendirmiştir.
Bir kimse, (Zeyd ile yahut Amr ve Bekir ile konuşmayacağım) diye yemin etse, Zeyd ile yahut Amr ve Bekir ile konuşursa, yemini bozulur. Yemin eden kimse yalnız Amr yahut yalnız Bekir ile konuşsa, diğeriyle konuşmadıkça yemini bozulmaz. Aksine, yani (Zeyd ve Amr ile yahut Bekir ile konuşmayacağım) diye yemin etse, bu takdirde Bekir ile konuşursa yahut Zeyd ve Amr ile konuşursa, yemini bozulur.
Bir kimse (Filan ve falan ile konuşmak bana haram olsun) diye yemin etse bunlardan biriyle konuşursa yemini bozulur. Keza, (Bağdat halkıyla konuşmak bana haram olsun) diye yemin eden kimse, Bağdat halkından biriyle konuşursa yemini bozulur.
(Vallahi, ne falan ve ne de filan ile konuşurum) denilse iki yemin olmuş olup, herhangi biriyle konuşulsa yemin bozulmuş ve kefaret icap etmiş olur. (Yemin bahsi)
Buna göre:
1- Vallahi üçünüzle de konuşmayacağım diye yemin ederse, üçüyle de konuşmadıkça yemini bozulmaz. Üçüyle konuşup da yemini bozulunca, bir yemin kefareti verir.
2- Vallahi üçünüzle de konuşmayacağım diye yemin ederken, her biri ile, ayrı ayrı konuşmamaya niyet ederse, biriyle de konuşsa yemini bozulmuş olur. Bir yemin kefareti verir. Sonra diğerleriyle konuşsa da, başka kefaret vermesi gerekmez.
3- Üçüyle konuşmak bana haram olsun diye niyet ederse, biriyle de konuşsa yemini bozulmuş olur. Bir yemin kefareti verir. Sonra ötekiyle konuşunca, başka kefaret gerekmez.
4- Ahmet ve Mehmet ile konuşmam diye yemin edince, ikisiyle de konuşmadıkça yemini bozulmaz. İkisiyle konuşup da, yemini bozulunca, bir yemin kefareti verir.
5- Ne Ahmet ile ve de ne Mehmet ile konuşurum diye yemin ederse, iki yemin olmuş olur. Herhangi biri ile konuşulursa, yemin bozulur ve kefaret icap eder. Sonra diğeriyle konuşulsa, diğer yemin de bozulmuş olur ve onun için de kefaret vermek gerekir.
Sual: Çocuğumun ölüsünü öpeyim, annemin ölüsünü göreyim, kâfir olayım, başım için, şerefim için, Kâbe için, Peygamber için diyerek yemin etmek caiz midir?
CEVAP Yemin yalnız, Allahü teâlânın isimleri ile olur. Başka şeylerle yemin olmaz. Başka şeyler için yemin etmek haramdır. (Mülteka)
Böyle caiz olmayacak şekilde yemin edince, yemin kefareti vermek gerekmez. Sadece tevbe etmek gerekir.
Yemine inanmamak
Sual: Salih bir Müslümanın yeminine inanmamak haram mıdır?
CEVAP Evet, haramdır. Yalan yere yemin ediyorsun demektir ki, suizan olur, günah olur.
Yemin kefareti için
Sual: Yemin kefareti için, bir fakiri on gün doyurmak yerine, on fakire, o değerde, eczacı olan ilaç, konfeksiyoncu olan havlu, kasap et, bakkal pirinç, kuyumcu altın, kitapçı din kitabı verse yemin kefareti yerine gelmiş olur mu?
CEVAP Evet, yemin kefareti yerine gelir. O mesleği yapanların, illa ticaretini yaptığı maldan vermesi gerekmez. Kuyumcu pirinç verebildiği gibi, bakkal da altın verebilir. Kitap satmayan da, din kitabı verebilir. Doğru din kitabı verirse, ayrıca farz olan ilim yayma sevabı da hâsıl olur. Yemin kefaretlerinde doğru yazılmış yani nakli esas alan din kitabı vermeyi tercih etmelidir. Hakîkat Kitabevi’nin yayınları, Ehl-i sünnet âlimlerinin kitaplarından tercüme edilmiş, nakli esas alan eserlerdir.
Yemin olur mu?
Sual: (Bu işi yaparsam, Allah lanet etsin) demek yemin olur mu?
CEVAP Hayır, yemin olmaz. Bunun gibi, (Eğer bunu yaparsam, şarap içmiş olayım) demek de, yemin değildir; çünkü bu sözlerle yemin etmek, Müslümanların âdeti değildir. (Dürr-ül-muhtar)
Sual: Bir kimse, (Şu iş söyle olursa, kellemi keseceğim veya oğlumu kurban edeceğim) diye adakta bulunsa, dört mezhebe göre ne yapması gerekir?
CEVAP İmam-ı a’zama, İmam-ı Malik’e ve İmam-ı Ahmed’e göre bir koyun kesmesi gerekir. İmam-ı Şafii’ye göre bir şey gerekmez. Hanefi’deyse, İmam-ı a’zamın kavli değil, diğer imamların kavli tercih edilmiştir. Tercih edilen kavle göre, yemin kefareti vermek gerekir; çünkü çocuğunu veya kendini öldürmek haramdır. Haram bir şeyi adamak yemin olur. S. Ebediyye kitabında, (Filanı öldürmek, Allah için nezrim olsun diyen, öldürmez, yemin kefareti verir) deniyor. Bunun gibi, (Şu işim olursa, vallahi bir şişe şarap içeceğim) diyen de, işi olunca şarap içmez, yemin kefareti verir.
Sual: Yemin kefareti olarak, bir fakire 10 gün, sabah akşam doyuracak kadar kâğıt para vermek caiz olur mu?
CEVAP Verilen parayla karnını doyuracağı kesin biliniyorsa, para vermek caiz olur.
Sual: Yemin kefareti olarak, bir öğün için fakire ne kadar para vermelidir?
CEVAP Belli bir para miktarı yoktur. Ölçü, fakirin doymasıdır. Karnını doyurabilecek kadar vermelidir.
Yemin etsem
Sual: (Yemin etsem başım ağrımaz) demek caiz midir?
CEVAP Caiz değildir. Yemini hafife almış olur.
Yemin kefareti orucu
Sual: Yemin kefaretini ödemek maksadıyla, fakir doyuramadığı ve ona giyecek elbise ve
remediği için, üç gün oruç tutmak zorunda kalan kimsenin, oruca imsak vaktinden önce mi niyet etmesi gerekir?
CEVAP Evet, imsak vaktinden önce niyet etmesi gerekir.
Allah’a söz vermek
Sual: Allah’a söz veriyorum demek, yemin olur mu?
CEVAPEvet, yemin olur. (Mülteka, Dürr-ül-muhtar)
Çok yemine çok kefaret
Sual: (Vallahi ve billahi ve tallahi) demek, tek yemin mi olur? Bir kefaret yeter mi?
CEVAP Bir değil, üç yemin olur. Çeşitli yeminlerin kefaretleri ayrı yapılır. (Vallahi ve-r-rahmâni ve-r-rahîmi şu işi yapmam veya yaparım) dese, üç yemin olur. (Damad)
Aralarına (ve) konmazsa bir yemin olur.
Hülasa’dan ve Tecrid’den naklen, Bahr’da bildirilmiştir ki:
Yemin birden fazla olursa kefaret de birden fazla olur. Birden fazla yapılan yemin, gerek bir mecliste olsun, gerek ayrı ayrı meclislerde olsun hüküm aynıdır. [Mesela evde yemin etse, aynı yemini kahvede de etse, iki yemin olur.]
Bahr’da bildirilmiştir ki:
Bir kimse, (Ben şu işi yaparsam Yahudi olayım, Hıristiyan olayım) dese, bu iki yemin olur. Fıkıh âlimleri ittifakla bildiriyor ki:
Yemin edenin atıf harfiyle söylerse iki yemindir ve atıfsız olursa sıfat olacağı için bir yemin olur.(Redd-ül muhtar) [Vallahi billahi atıfsızdır, vallahi ve billahi atıflıdır.]
Bir yemin olur
Sual: (Vallahi, billahi, tallahi) diye yemin edenin, bir yemin kefareti vermesi gerektiğine göre, aynı şeyi kuvvetlendirmek amacıyla, peş peşe veya başka zamanlarda defalarca vallahi şunu yapacağım diye, yemin etse, bu yeminini bozunca yine bir yemin kefareti mi gerekir?
CEVAP Evet, bir kefaret gerekir; çünkü sonraki yeminler birinci yemini tekit yani kuvvetlendirmek için söylenmiştir, ayrı bir yemin değildir. Tekit için değilse, aynı iş için olsa da, hepsi ayrı yemin olur.
Yemin kefareti
Sual: Bir arkadaş, (Evi ben süpüreyim) dedi. Ben de, (Vallahi sana süpürtmem) dedim. Ben namaza durunca evi süpürmüş. Yemin kefareti vermem gerekir mi?
CEVAP Hayır, kefaret gerekmez; çünkü siz süpürtmediniz.
Yeminin bozulması
Sual: Arkadaş, (Sana şu yardımı yapacağım) dedi. Ben de (vallahi yaptırmam) dedim. Haberim yokken o işi yapmış. Yemin kefareti vermem gerekir mi?
CEVAP Hayır; çünkü siz yaptırmadınız, o kendisi yaptı. Yemininiz bozulmadı.
Yemin ettim demek
Sual: (Ben, o işi yapmamaya yemin ettim) demekle yemin edilmiş olur mu?
CEVAP Evet, doğru söylüyorsa, yani gerçekten o işi yapmayacaksa yemin etmiş olur. O işi yapacağı halde, yalandan öyle diyorsa yemin olmaz. (Hindiyye)
Kadının yemin etmesi
Sual: Bir kadın, kocasına, (Sen, bana haramsın) veya (Seni, kendime haram ettim) dese, ne gerekir?
CEVAP Bu yemin olur. Sözünde durmayıp kocasıyla beraber olursa, yemin kefareti vermesi gerekir. (Hindiyye)
Seninle konuşmak haramdır
Sual: Bir kimse diğerine, (Seninle konuşmak haramdır) dese yemin olur mu? Yani konuşursa yemin kefareti vermesi gerekir mi?
CEVAP Evet, yemin olur. Konuşursa yemin kefareti vermesi gerekir. (Hindiyye)
Almanya’da yemin kefareti
Sual: Almanya’da unun kilosu 0,25-0,30 Euro arasındadır. Bir fıtra miktarı 1.750 gram olduğuna göre, bir günlük fıtra tutarı yaklaşık 0,50 Euro ediyor. 10 günlük yemin kefareti için 5 Euro tutarında kitap vermek yetiyor. Yani 0,50 Euro’dan 10 tane din kitabını 10 fakire versem, yemin kefareti yerine gelir mi? Mesela 10 tane Namaz Kitabı 10 Euro ediyor. 10 tane Namaz Kitabıverilse yemin kefareti verilmiş olur mu?
CEVAP Elbette olur. Buğdaya göre hesap edilirse, 10 Euro ile birkaç yemin kefareti verilebilir. Türkiye’deki durum da bundan pek farklı değildir. Ölçü, bir fıtra tutarındaki kitaptan on tane vermektir. Bir fıtra tutarı Almanya’da da, Türkiye’de de yarım Euro’dur. 5 Euro bir yemin kefareti için kâfi gelir. Yemin kefareti için 10 kitap şarttır. Fiyatları önemli değildir. Yarım veya 1 Euro da olabilir, 10 Euro da olabilir. Önemli olan on kitap vermektir.
Yalan yere yemin etmek
Sual: Eşimle aramın bozulmaması için yalan yere yemin etmek caiz olur mu?
CEVAP Karı-kocanın arasını düzeltmek için yalan söylemek caiz ise de, yalan yere yemin etmek caiz olmaz. Zaruret olunca da, yalan yere yemin etmek caiz olmaz. Zaruret olunca tariz söylemek, yani iki manalı kelime söyleyip yemin edilir. Bir hadis-i şerif meali:
(Yalan yere yemin etmek, büyük günahtır.) [T. Muhammediyye]
Doğru olarak da olsa, çok yemin etmek uygun değildir. Allahü teâlânın ismine ve yemine kıymet verilmemiş olur. Şarkılarda, türkülerde, eğlencelerde yemin etmek de böyle günah olur.
Yalan yere yemin
Sual: Yalan yere yemin ederek başkasının hakkını almak günah değil midir?
CEVAP Yalan yere yapılan yemine, yemin-i gâmus denir. Günaha, Cehenneme sokucu yemin demektir. Peygamber efendimize, yemin-i gâmusun ne olduğu sorulunca, (Yalan yere yemin ederek Müslümanın malını almaktır) buyurdu. (Buhari)
Yalan yere yemin ederek birisinin malını almak, büyük günahtır. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Bir Müslümanın malını, haksız olarak almak için yalan yere yemin eden, Hak teâlânın gazabına uğrar.) [Buhari]
(Birinin malını almak için yalan yere yemin eden, Allahü teâlânın huzuruna cüzzamlı bir facir olarak çıkar.) [İbni Mace] (Facir; fitneci, fesatçı, günahkâr kimsedir.)
(Yalan yere yemin etmek, evleri harap eder.) [Beyheki]
(Yalan yere yemin eden, Cehenneme gidecektir.) [Hâkim]
(Yalan yere yemin, malın yok olmasına sebep olur.) [Bezzar]
(Yalan yere yemin etmek orucu bozar.) [Deylemi] (Oruç sahih olur, fakat sevabını giderir.)
(Yalan yeminle, bir Müslümanın malını alana, Cennet haram, Cehennem vacib olur.) [Hâkim]
(Yalan yere yemin büyük günahtır.) [Buhari]
(Alışveriş yaparken, vallahi böyledir, billahi öyle değildir diye yemin eden kimseye ve “Bugün git, yarın gel” diyerek sözünde
durmayan sanatkâra, esnafa yazıklar olsun!)[Deylemi]
(Malını yemin ederek beğendirmeye çalışan kimseye kıyamette acınmaz.) [İ. Gazali]
(Esnafın, pazarcının çoğu facirdir! Çünkü çok yemin ederek, yalan söyleyerek günaha girerler. Alışverişleri de helal olmaz.) [Hâkim]
(Aldatan Cehennemdedir.) [Taberani]
Günah için yemin
Sual: Günah olan bir şey için yemin eden, mesela (Vallahi bira içeceğim) veya (Kumar oynayacağım) diyen ne yapar?
CEVAP Haram işlemez, yani bira içmez ve kumar oynamaz, yemin ettiği için yemin kefareti verir.
Yemin ederken
Sual: Yeminde, kelimenin sözlük mânası mı, yoksa âdet olarak kullanılan mânası mı esas alınır?
CEVAP Şâfiî mezhebinde sözlük mânasına, Mâlikî’de, Kur’an-ı kerimde kullanılan mânasına, Hanbelî’de ise, yemin edenin niyet ettiği mânaya bakılır.
Hanefî’de, o zamanda, o memleketlerde, o kelimenin kullanılması âdet olan mânası kabul edilir. Birkaç örnek verelim:
1- (Hayvana binmeyeceğim) diye yemin eden, insanın sırtına binerse, yemini bozulmaz. Çünkü sözlükte, insan (Hayvan-ı natık = Konuşan hayvan) diye tarif edilirse de, insana hayvan demek âdet değildir.
2- (Direk üstüne oturmayacağım) diye yemin eden kimse, dağ üzerine oturursa, yemini bozulmaz. Kur’an-ı kerimde dağa direk buyurulduysa da, böyle demek âdet olmamıştır.
3- (Ev yıkmayacağım) diye yemin eden kimse, örümcek yuvasını bozunca, yemini bozulmaz. Kur’an-ı kerimde, örümcek yuvasına da ev buyurulduysa da, buna yuva demek âdettir.
4- (Kelimenin Kur’an-ı kerimdeki veya sözlükteki mânasını niyet ederek yemin ettim) diyenin, sözü kabul edilir. Fakat kelime mecaz olarak, yani mânası dışında kullanılıyorsa, (Böyle âdet olan mânaya niyet ettim) demesi kabul edilmez.
5- (Kâğıt parayla bir şey almam) diye yemin eden, altınla satın alınca, yemini bozulmaz. Çünkü altın ayrı, kâğıt para ayrıdır. (Hiçbir şey satın almam) demek istedim denemez. Böyle demek âdet olsa da, kâğıt paranın mânası açıktır. Bu mânayı âdet değiştiremez.
6- (Kapıdan çıkmayacağım) diyen, pencereden çıkarsa, yemini bozulmaz.
7- (Kırbaç vurmayacağım) diyen, sopa vurursa, yemini bozulmaz.
8- (Onun yüzüne bakmayacağım) diye yemin eden, aynadaki görüntüsüne baksa, yemini bozulmuş olmaz.
9- (Onunla konuşmayacağım) diye yemin eden, telefon veya benzeri bir cihazla konuşursa yemini bozulur.
Dine aykırı yemin
Sual: Dine aykırı olarak, (Annemin ölüsünü göreyim), (Çocuğumun ölüsünü öpeyim), (Babam hakkı için), (Annem üzerine) veya (Namusum için) diye yemin eden ne yapmalıdır?
CEVAP Böyle yemin etmek haramdır, hattâ küfür olur. Hemen tevbe etmeli ve bir daha söylememelidir. Dine uygun yemin olmadığı için, bozulunca yemin kefareti gerekmez.
Adak ve yemin
Sual: (Her sigara içişte yüz lira vereceğim) diye adakta bulundum. Ne yapmam gerekir?
CEVAP İmkânsız şeyi adamak yemin olur. Yeminini bozunca bir kere yemin kefareti verirse, her içişte yüz lira vermekten kurtulmuş olur.
Dedesiyle konuşmam demek
Sual: Bir kimse, (Ali’nin dedesiyle konuşmayacağım) diye yemin etse, fakat Ali’nin baba tarafından olduğu gibi anne tarafından dedesi varsa, niyet ettiği dedesiyle değil de, öteki dedesiyle konuşsa, yemini bozulmuş olur mu?
CEVAP Evet, bozulmuş olur. Hattâ birine, (Kardeşinle konuşmayacağım) derken onun kardeşlerinden birine niyet etse, o kimsenin de, beş tane kardeşi olsa, hiçbiriyle konuşamaz. Konuşunca yemini bozulur ve yemin kefareti vermesi gerekir.
Her yemine bir kefaret
Sual: (Oruç kefaretinde olduğu gibi, yemin kefaretinde de, ne kadar çok yemin edilip bozulursa bozulsun, bir kefaret kâfi gelir) deniyor. Her yemin için ayrı bir kefaret gerekmiyor mu? Bir de fakire yemek yedirebilecek durumda olanın, yemin kefareti için oruç tutması sahih olur mu?
CEVAP Her yemin için ayrı bir kefaret gerekir. Yemin kefareti için, bir köle azat eder. Yahut zekât alması caiz olan, erkek veya kadın on fakire, bütün bedeni örtecek kadar, bir kat çamaşır verir veya aç olan on fakiri bir günde iki defa doyurur. Bu üçünden birini yapamayan fakir, üç gün peş peşe oruç tutar. Bu oruçlara, gece niyet edilir. Kadın, üç günü tamamlamadan hayz başlarsa, oruca devam etmez. Hayz bittikten sonra, yeniden üç gün tutar. Damad kitabında diyor ki: Çeşitli yeminlerin kefaretleri ayrı yapılır. (Vallahi ver-Rahmani ver-Rahimi şu işi yapmam) dese, üç yemin olur. O işi yaparsa, üç kefaret gerekir. Bir yemin kefareti için, ya bir fakire on gün veya on fakire bir günde bir fıtra miktarı mal vermek gerekir. Birkaç yemin kefareti bir günde on fakire verilemez. Yemin kefaretini geciktirmek günah olur. (S. Ebediyye)
Demek ki, yemin kefaretini veremeyecek kadar fakir olan, peş peşe üç gün oruç tutar. Yemin kefareti olarak en kolayı ve en uygunu, on fakire, nakli esas alan, İslam Ahlakı kitabı gibi doğru yazılmış birer din kitabı vermektir. Kitap işi, 15-20 liraya hâlledilebilir. Yemin kefaretini verebilecek kadar parası olanın oruç tutması sahih olmaz.
Oy vermek için yemin
Sual: Bir erkek, eşine, (Şu partiye mührü basacaksın) dese ve bunun için yemin ettirse, kadın o partiye oy vermek istemezse, ne yapması gerekir?
CEVAP İstediği partiye oy verir. Yeminini bozduğu için, yemin kefareti de verir. Eğer, kocasının şerrinden korkuyorsa, bir zarar verebilecekse, onun dediği partiye mührü basar, iptal olması için başka partilere de basar. Böylece kocasının dediği partiye mührü basmış olur. Yemin kefareti de vermesi gerekmez.
Şunu yaparsan kâfirsin demek
Sual: Biri, bana, (Falancayla konuşursan kâfir ol) dedi. Şimdi ben o kişiyle konuşursam kâfir mi olurum? Yahut bir çaresi var mı?
CEVAP Eğer siz o falancayla konuşursanız, size öyle diyen kimsenin yemin kefareti vermesi gerekir. Çünkü Seadet-i Ebediyye’de, (Eğer bunu yaparsan kâfirsin veya Yahudi’sin yahut Hristiyan’sın gibi küfre sebep olan bir şey demek veya bunları … olacaksın veya … ol diye söylemek, hepsi yemin olur. Karşısındaki kimse, o işi yapınca, yemin bozulur. Bunları yemin niyetiyle söylediyse, yemin eden kefaret verir) deniyor.
http://www.dinibilgiler.eu/yemin-ve-kefareti.html
