Güneşli ve açık bir günde gökyüzü gözümüze mavi, Güneş sarı olarak gözükür. Akşamüstü ise bu renkler, yerlerini kırmızı ve pembe tonlarına bırakır.
Atmosferle ilgili araştırmalar yapan bilim adamları atmosferin bu özelliği ile ilgili önemli bir sorunun cevabını araştırmışlardır:
Yüce Allah’ın adeta bir tablo gibi günün değişik saatlerinde tamamen farklı renklerde yarattığı gökyüzü neye göre ve nasıl renk değiştirir?
Yüce Allah, tüm evreni kusursuz bir yaratılışla yoktan var etmiş ve herşeyi neden ve sonuçlarıyla düzenlemiştir. Bu mucizevi gezegeni saran ve yaşamsal dengeleri düzenleyip koruyan atmosfer de bir düzen içinde var olan yaratılış delillerinden biridir. Dünya’ya, canlı yaşamı için özel olarak belirlenmiş miktarlarda ısı ve ışık ulaştıracak şekilde yaratılan atmosfer aynı zamanda gökyüzünün renklerinin belirlenmesindeki ana etkendir.
“Işığın Saçılması” Nedir?
Güneş’ten gelen ışınlar, önleri uzayda gazlar ve toz zerrecikleriyle kesilmediği sürece uzayda dik bir açıyla ilerler. Atmosferin de içinde barındırdığı gaz molekülleri, görünen ışığın dalga boyundan daha küçüktürler. Işık, bir gaz molekülüyle çarpıştığı zaman ışığın bir kısmı emilir, bir kısmı da kısa süre sonra moleküller tarafından farklı yönlere yansıtılır. Buna “Işığın Saçılması” adı verilir.
Gökyüzü Neden Mavidir?
“Işığın Saçılması”, gökyüzünden gelen ışığın rengini etkiler ama ışığın rengi daha çok dalga boyu ve parçacıkların boyutuyla belirlenir. Atmosfer içerisindeki moleküller ve küçük parçacıklar ışık ışınlarının yönlerini değiştirerek onları saçar. Renk yelpazesindeki en kısa dalga boyları ışığın mor yönündekilerdir. Işığın kırmızı yönü ise en uzun dalga boylarına sahiptir. Kısa dalga boylarına sahip olan mor ve mavi tonları, havadaki moleküller tarafından renk yelpazesindeki diğer tüm renklerden daha çok saçılır ve yansıtılır. Bu nedenle mavi ve mor tonları açık havalı bir günde gözümüze daha iyi yansır. Ama gözlerimiz mor rengini tam anlamıyla ayırt edemediği için biz gökyüzünü masmavi olarak görürüz.
Neden Mor Rengini Göremeyiz?
Eğer dalga boyu kısa olan ışıklar en çok saçılanlar ise gökyüzünün neden mavi yerine en kısa dalga boyuna sahip olan mor renkte olmadığı bilim adamları için adeta bir bilmecedir.
Güneş’ten gelen ışık yelpazesi tüm dalga boylarında aynı değildir ve buna ek olarak atmosfer tarafından büyük oranda emilir. Bu nedenle ışıkta mor renk daha az seçilir. Bilmecenin çözümü ise gözlerimizin mor renge diğer renklere oranla daha az hassasiyet göstermesidir. Ayrıca gökkuşağında belirgin bir miktar görünen çivit mavisi ve mor, gökyüzünde mavi rengin ardında kalır.
Neden Ufuk Çizgisine Yaklaşıldıkça Renkler Soluklaşır?
Ufka daha dikkatli ve yakından baktığımız zaman gökyüzünün o noktada daha soluk bir renkte beyaza yakın olduğunu görürüz. Çünkü saçılmış mavi ışığın bizim gözümüze ulaşabilmesi için daha fazla hava molekülünü geçmesi gerekir. Bu uzun yol üzerinde ışığın bir kısmı tekrar saçılarak farklı yönlere dağılır ve böylece gözümüze daha az mavi renk ulaşır.
Işık, dalgalar halinde hareket eden bir tür enerjidir. Görünen ışık, gözlerimizle görebildiğimiz elektromanyetik yelpazenin bir parçasıdır. Beyaz ışığı bir parça kristal yardımıyla yansıttığımız zaman, kristal ışığı kırarak karşımıza adeta gökkuşağını andıran rengârenk bir görüntü çıkarır. Bunun nedeni beyaz ışığın aslında tüm renklerin bir karışımı olmasıdır.
Günbatımında Gökyüzü Neden Kırmızıdır?
Günbatımı esnasında ufka yakınlaşan Güneş’ten gelen ışınlar atmosfere yatay olarak girer ve daha fazla yol kat eder.Yol uzadıkça ışık daha çok parçacık ve molekül içinden geçerek mavi renk ve tonlarını tüm gökyüzüne saçar. Böylece Güneş’in rengi kırmızı tonlarına doğru değişmeye başlar. Eğer yol yeteri kadar uzunsa tüm mavi renk ve tonları emilerek görüş alanımız dışına saçılır ve diğer renkler gözümüze doğru yollarına devam ederler. Kısa dalga boyuna sahip olan mavi ve yeşil tonları bu uzun yol üzerinden dışarıya saçılır ve en uzun ışık dalga boyuna sahip olan kırmızı renk ortaya çıkar.
Mars’ta Gökyüzü Neden Kırmızı Olarak Gözükür?
1977 yılında “Viking Mars Lander” uzay aracından ve 1997 yılında “Pathfinder”den gönderilen resimlere göre Mars’ın yüzeyinden bakıldığında gökyüzü kırmızı gözükmektedir. Bunun nedeni ise Mars’ta zaman zaman gerçekleşen toz fırtınaları sırasında etrafa saçılan kırmızı demir zengini toz parçacıklarıdır. Mars’ın gök rengi bu gezegenin hava durumlarına göre değişiklik gösterir. Eğer yakın bir zamanda fırtına olmamışsa gök mavi renkte fakat çok daha koyu bir tonda gözükür. Bunun nedeni ise Mars’ın atmosferinin Dünya’nınkinden daha ince olmasıdır.
Tüm renklerin farklı dalga boyu, frekansı ve enerjisi vardır. Bunlar ışığın renklerinin görünebilirliğini belirleyen faktörlerdir. Tüm ışıklar emilebilir ama yüksek frekans ve enerjiye sahip olan mavi renkli ışık, kırmızı gibi frekansı daha düşük olan ışıklardan daha sık emilir ve saçılır.
Uzayda Işıkları Saçacak Bir Atmosfer Olmadığı İçin…
- Uzaydan bakıldığında gökyüzü siyah olarak gözükür.
- Dünya’dan bakıldığında Güneş sarıdır ama uzaydan veya Ay’dan bakıldığında Güneş beyazdır.
Güneş Dünya’dan bakıldığında, mavi ve mor gibi kısa dalga boylarına sahip olan ışıklar saçıldığı için sarı renkte gözükür. Eğer atmosferimiz olmasaydı Güneş’i beyaz renkte görecek fakat tüm gökyüzü geceleri olduğu gibi karanlık olacak ve tüm yıldızlar görünecekti.
Yüce Allah’ın Yarattığı Kusursuz Düzen Üzerinde Düşünmenin Önemi
Alemlerin Rabbi, evrenin Yaratıcısı Yüce Allah küçücük kum tanesinden, dev gibi dağlara, bir su damlasından, harikulade gökyüzüne kadar kainattaki herşeyi kusursuz bir düzen ve akılla yaratmıştır. Sonsuz merhamet sahibi Rabbimiz, gökyüzünü insanlara koruyucu bir bina kılmış ve ondan türlü hayırlar indirmiştir. Yüce Allah, üstün aklının eseri olan gökyüzünü, “Gökleri ve yeri (bir örnek edinmeksizin) yaratandır. O, bir işin olmasına karar verirse, ona yalnızca “OL” der, o da hemen oluverir.” (Bakara Suresi, 117) ayetinde de haber verdiği gibi hiçbir örnek olmadan yoktan var etmiş ve henüz büyük çoğunluğundan haberdar dahi olmadığımız olağanüstü bir düzenle inşa etmiştir.
Yüce Allah, Kuran’ın pek çok ayetinde düşünen insanlar için evrenin her noktasında Kendi varlığına ve birliğine dair deliller olduğunu bildirmiştir. Al-i İmran Suresi’nin 191. ayetinde müminler için, “Onlar, ayakta iken, otururken, yan yatarken Allah’ı zikrederler ve göklerin ve yerin yaratılışı konusunda düşünürler. (Ve derler ki:) “Rabbimiz, Sen bunu boşuna yaratmadın. Sen pek yücesin, bizi ateşin azabından koru.” diye bildirilmektedir. Müminleri, iman etmeyen kişilerden ayıran en büyük özelliklerinden birinin yaratılış delillerini görebilmeleri ve bunlar hakkında düşünmeleridir. Dolayısıyla göğün renklerinin belirlenmesi gibi her gün şahit olduğumuz yaratılış delilleri üzerinde detaylı olarak düşünen bir insanın, bu gibi örnekleri gördükçe Allah’ın izniyle heyecanı ve Yüce Allah’a olan imanı artar ve O’nun karşısındaki acizliğinin şuuruna daha iyi varır.
Kaynaklar
What Determines Sky’s Colors At Sunrise And Sunset?
Why Is The Sky Blue?
Fact or Fiction?: Smog Creates Beautiful Sunsets, It depends on what color you like.
Why is the sky blue?
Why is the sky blue?