Basketbol Hakkında Bilmen Gereken Kurallar
Dünyanın en popüler sporlarından biri olan ve milyonlar tarafından sevilen basketbolun tarihi 1800’lü yılların sonlarına dayanıyor. 1891 yılında ABD’nin Massachusetts eyaletinde, bir beden eğitimi öğretmeni olan James Naismith tarafından ortaya atılan oyun, yıllar geçtikçe şimdiki halini alıyor. Atletlere ve beyzbol oyuncularına antrenman yaptırmak için yeni bir egzersiz türü ortaya koyan Naismith, bu sayede basketbolu da icat etmiş oluyor. Sepetlere futbol topunun sokulması ile başlayan basketbol serüveni, kısa zamanda popüler bir eğlence halini alarak milyonlarca kişinin tutkunu olduğu bir spora dönüşüyor. Basketbol hakkında bilgi edinebileceğin bu yazı ile bu sporun inceliklerini keşfedebilirsin. İşte, basketbol ile ilgili bilgiler…
Basketbol Nedir?
Basketbol, beş kişilik iki takımın olduğu, elle ve topla oynanan bir spor türü olarak değerlendiriliyor. Takım oyunu olarak oynanan basketbol, yüksekliği 3,05 metre olan bir çemberden topun geçirilmesi esasına dayanıyor. Oyunda amaç, pota denilen çemberden topu geçirerek rakip takımı mağlup etmek olarak belirleniyor. Bunu için 2 sayılık ve 3 sayılık basketler atmak, smaç ve turnike gibi görsel hareketler ile destekleniyor.
Basketbol Kaç Kişi ile Oynanır?
Basketbolda her iki takımın da 12 oyuncu bulundurma hakkı yer alıyor. Sahada ise 5’er kişiden toplam 10 kişi mücadele ediyor. Oyuncular dışında 1 antrenör, 1 yardımcı antrenör ve maksimum 5 kişiden oluşan menajer, doktor ve tercümandan oluşan teknik kadro yer alıyor. Basketbolda eğer bir takım 2 oyuncudan daha az oyuncuya düşerse o takım hükmen mağlup sayılıyor. Galibiyet verilecek takım eğer öndeyse skor kalıyor, ancak gerideyse maç sonucu 2-0 olarak belirleniyor.
Basketbolda Oyun Süresi
Bir basketbol maçı, toplamda 40 dakika sürüyor ve 4 periyottan oluşuyor. Her periyot 10 dakikalık süreler halinde yer alıyor. 2. periyodun ardından devre arasında 15 dakika mola veriliyor. Her iki takımın da her periyotta 1’er mola hakkı bulunuyor. Son periyotta ise 2 mola hakkı veriliyor.
NBA’de Bir Periyot Kaç Dakikadır?
Dünyanın en önemli basketbol liglerinden biri olan NBA’de ise periyotlar 12 dakika oynanıyor. Son dönemlerde bu sürenin 11 dakikaya düşürülmesi tartışılıyor olsa da halen maçlar 12 dakikalık 4 periyottan toplam 48 dakika oynanıyor.
Basketbol Saha Ölçüleri Nedir?
Uluslararası basketbol sahası ölçüleri 28 m x 15 m olarak kabul ediliyor. Basketbol sahasının ortasında bulunan bir çizgi, iki takımın da kendi sahasını belirliyor. Bu çizginin ortasında bulunan yuvarlak ise oyunun başlangıcının yapılmasına yardım ediyor. Potalar, kenar çizgilerinden 1,2 metre içeride bulunuyor. Boyutları ise 1,8 x 1,2 m olmak üzere belirleniyor. Çember yüksekliği 3,05 metre ve çember çapı da 45 cm olarak yer alıyor.
Basketbol Oyun Kuralları Nelerdir?
● Takımlar 5 kişiden oluşur ve sınırsız değişiklik hakkı bulunur.
● Oyuncuların 24 saniye içerisinde hücum etmesi gerekir. Aksi takdirde top karşı tarafa geçer.
● İki devre ve 2’şer periyottan toplam 4 çeyrek bölüm oynanır.
● Maç sonunda beraberlik devam ederse 5 dakikalık uzatma bölümü oynanır.
● Oyuncuların, Avrupa liglerinde 5, farklı basketbol kuralları olan NBA’de ise 6 faul hakkı bulunur.
● Faul limitini doldurmuş oyuncu, oyundan alınmışsa tekrar oyuna giremez.
● Hücum eden takımın rakip takımın sahasına geçmesi için 8 saniyesi bulunur.
● Hücum bölgesine geçen takım, kendi sahasında bulunan bir oyuncuya geri pas gönderemez.
● Basketbol maçları, baş hakem ve yardımcı hakemler olmak üzere 3 hakem ile yönetilir.
● Masa hakemleri; sayı, yardımcı sayı, 24 saniye görevlisi ve saat görevlisi olarak 4 kişidir.
● Basketbolda sahayı konuk takım seçer.
● Her sayı iki puandır. 3 sayı çizgisi dışından atılan atışlar 3, faul sonucu oluşan serbest atışlar ise 1 puandır.
● En çok sayı atan takım oyunu kazanır.
● Topu sadece el ile kontrol etmek mümkündür. Ayak, bacak ya da farklı bir bölge ile bilinçli müdahale edilirse oyun durur ve top rakibe geçer.
● Top sektirmeyi bıraktıktan sonra pas ve şut tercihlerinden birinin yapılması gerekir. Aksi takdirde hatalı yürüme olarak nitelenir.
● 3 saniye çizgisi içerisinde 3 saniyeden fazla durulması ve saha çizgilerine basılması halinde top rakip takıma geçer.
● Kasti faullerde 2 serbest atış kullanılır. Teknik faullerde ise 1 serbest atış kullanılır ve top lehine faul verilen takıma geçer.
● Bir ya da ikişer kasti ve teknik faul yapan oyuncu, faul sayısına bakılmadan diskalifiye edilir.
● Takımların bir çeyrek 4 faul yapma hakkı bulunur. Ardından gelen her faul serbest atış olarak değerlendirilir.
● Serbest atış çizgisi kısa kenardan 5,80 metre uzaklıktadır.
● Üç sayı çizgisi çemberin izdüşümünden 6,75 metre uzaktadır.
Basketbol oynarken ihtiyaç duyduğun rahat ve estetik basketbol ayakkabısı, şort ya da t-shirt gibi spor giysilerini sneakscloud.com üzerinden sipariş edebilir, kolayca satın alabilirsin.
Basketbol
Basketbol ya da Sepettopu, elle idare edilen bir topla oynanan popüler bir takım oyunu ve spor dalı. Profesyonel basketbolda beşer kişilik iki takım, yerden yüksekliği Avrupa standartlarına göre 3,05 metre olan ve pota adı verilen, yere paralel konumdaki bir çemberden topu geçirerek, rakibinden daha fazla sayı yapmak suretiyle, on ikişer, onar veya sekizer dakikalık dört periyottan oluşan maçı kazanmaya çalışır.
Basketbol, ABD’nin Massachusetts eyaletinde, Springfield Genç Hristiyan Erkekler Birliği (YMCA) Eğitim Okulunda beden eğitimi öğretmeni olan Kanadalı Dr. James Naismith tarafından 1891’de icat edilmiştir. Atlet ve beyzbolculara kış antrenmanı yaptırmak amacıyla geliştirilen bu oyunda amaç, tahtadan yapılmış altı kapalı şeftali sepetlerine futbol topunun sokulmasıydı. Sepet yaklaşık 3 metre yükseklikte duvara monte ediliyordu ve her sayıdan sonra top sepetten elle çıkarılıyordu. Zamanla sepetin altı çıkarıldı ve sayı olan ancak sepete takılan toplar bir değnekle itilerek çıkarılmaya başlandı.
Orta Amerika’da yerleşik Mayalarla ile ilgili günümüze gelen kalıntılardan edinilen bilgilere göre, basketbolun biraz daha farklı tarzda veya daha çok fiziki güce dayalı oynandığı söylenebilir. Bugünkü Basketbol oyun alanının en az 5 misli büyüklükte bir sahada mermerden yapılmış duvarlar üzerine yerden yaklaşık 4 metre yüksekliğe yere paralel değil, dik olarak sabitlenmiş ve yarım metre çapındaki çemberlerle oynanan ”Tlahiotenieé” oyunu bugünkü basketbol sporundan daha zor şartları içinde barındırıyordu. James Naismith’in basketbolu Tlahiotenieé oyundan esinlenerek yaptığı düşünülmektedir.
Basketbol ilk olarak 7 kişilik iki takım arasında yirmişer dakikalık üç devre üzerinden oynanmıştır. Dr. Naismitih bu oyuna “sepet topu” anlamına gelen “Basket Ball” adını verdi.
Basketbolun ünü, bulunmasından kısa bir süre sonra ortaya çıktığı okulu aşarak bütün okullara, üniversitelere ve hatta semtlerde bulunan jimnastik salonlarına kadar yayılmıştır. Gençlerde bu spora karşı uyanan istek ve heyecanda kulüpleri basketbol şubeleri açıp takımlar kurmaya zorlamış ve böylece basketbol, Amerika’nın en popüler ulusal oyunu haline gelmiştir.
Basketbolun Avrupa’daki ilk denemesi, 1893 yılında Paris’in Trevise sokağındaki eski bir jimnastik salonunda yapılmıştır. Daha sonraları, özellikle I. Dünya Savaşı sırasında, basketbolun Avrupa’da yayılmasında Amerikalı askerlerin büyük etkisi olmuştur. Hızla gelişme gösteren basketbol böylece Avrupa’da en gözde sporlar arasında yerini almıştır. Amerika, 1897 yılında erkeklerde, ardından 1900 yılında kadınlar arasında ilk milli basketbol şampiyonalarını düzenleyerek, bu sporu ülke çapında popüler hale getirmiştir. Amerikalılar milli spor olarak benimsedikleri basketbolu, 1904 Yaz Olimpiyatları’nda kulüp takımları arasında maçlar düzenleyerek, Olimpiyat Oyunları’na katılan tüm ülkelere tanıtmışlardır. 1905 yılında dünyanın en büyük spor salonlarından Madison Square Garden, kapılarını basketbola açmıştır.
Uzak Doğu’da da 1913 yılından itibaren karşılaşmalar yapılmaya başlanmıştır. Böylece bu oyun birkaç yıl içinde Kanada, Fransa, Birleşik Krallık, Avustralya, Çin ve Hindistan başta olmak üzere, tüm dünya ülkelerine hızla yayılmış, özellikle büyük kentlerdeki geniş spor alanlarında yapılan üniversiteler arası karşılaşmalar, basketbolun seyirlik spor olarak yayılmasında önemli katkılar sağlamıştır. FIBA, uluslararası karşılaşmaları yönetmek amacıyla, 18 Haziran 1932’de İsviçre’nin Cenevre şehrinde İsviçre, Yunanistan, İtalya, Portekiz, Arjantin, Romanya ve Çekoslovakya basketbol federasyonlarının iş birliği ile oluşturulmuştur. İlk FİBA başkanlığına İsviçreli Leon Bouffard getirilmiştir. FIBA her dört yılda bir, Olimpiyat Oyunları’nın düzenlendiği şehirde toplanarak, basketbolu daha çekici hale getirmek için gerekli kural değişikliklerini yapmaktadır.
Avrupa Basketbol Şampiyonası, 1935 yılında başlamış olup, 2 yılda bir düzenlenmektedir. Amatör bir spor dalı olarak basketbol, ilk kez 1936’da Berlin’de düzenlenen Olimpiyat Oyunları’na dahil edilmiştir. 1951 yılında başlayan Erkekler Dünya Şampiyonası’nı 1953’te Kadınlar Dünya Şampiyonası izlemiş, Olimpiyat Oyunları’na basketbol dalında kadınlar ilk kez 1976’da katılmışlardır. Avrupa Ligi ise 1995-96 sezonunda başlamıştır.
Alan
Basketbol genellikle kapalı salonda oynanır. Dikdörtgen biçimindeki basketbol alanının tabanı sert tahtadan yapılır. Alanın boyutları değişiklik göstermekle birlikte, FIBA standartlarına göre 28 m x 15 m’dir. Oyun alanı bir orta çizgiyle ikiye ayrılır. Bu çizginin tam ortasında, orta yuvarlak denen bir daire çizilidir. Ayrıca hava atışı buradan yapılır. Basketbol alanının karşılıklı olarak kısa kenar çizgilerinde birer pota bulunur. Pota, kenar çizgisinden 1,2 metre içeridedir ve 1,8 m x 1,2 m boyutlarındadır ve çoğunlukla panyalarda cam beyazı plastik kullanılır. Pota üzerinde, yerden 3,05 metre yükseklikte bir çember bulunur. Çember, 45 cm çapında demirden yapılı, alt kısmı açık, beyaz bir fileden oluşur. Basketbol elle oynanır ve atılan top yukarıdan çembere girip fileden geçerek aşağıya düşünce sayı olur.
Basketbol topunun boyutları da düzenlenmiştir. Erkekler için basketbol topunun resmî boyutları 74.93 cm. (çevresi (29.5 inç)) (Ayrıca buna 7 boyutunda ya da “295 top” adı da verilmiştir.) ve ağırlığı ise 22 oz (623.69 gram) ağırlığındadır. Kadınlar basketbolu için basketbol topunun çevresi 72.39 cm. (28.5 inç) olup ağırlığı ise 20 oz (567 gram)’dur (Ayrıca buna 6 boyutunda ya da “285 top” adı da verilmiştir.). 3×3 olarak bilinen sokak basketbolunda ise boyutları 6 olan fakat ağırlığı 7 boyutundaki topun ağırlığı ile aynı olan özel yapım bir top kullanılır. Sokak basketbolundaki bu özel top erkek, kadın ve karma tüm basketbol oyunlarında kullanılır.[1]
Oyun Kuralları
Kural ihlali veya hatası (hatalı yürüme, topun çizgi dışına çıkması, hücum oyuncusunun üç saniyeden fazla potanın dibindeki bölüm içinde durması v.b) top kullanma hakkını karşı takıma verir. Yapılan bireysel fauller (itme, çekme, vurma, tutma v.b) ise oyuncunun faul cezası almasını sağladığı gibi faulün yapıldığı yer göz önünde bulundurularak, rakip topu yandan oyuna sokar ya da serbest atış yapma hakkı kazanır.
Saha ölçüleri
Alanın boyutları değişiklik göstermekle birlikte, ideal boyutlar 28 m x 15 m’dir. Oyun alanı bir orta çizgiyle ikiye ayrılır. Bu çizginin tam ortasında, orta yuvarlak denen bir daire çizilidir. Basketbol alanının karşılıklı olarak kısa kenar çizgilerinde birer pota bulunur. Pota, kenar çizgisinden 1,2 metre içeridedir ve 1,8 m x 1,2 m boyutlarında bir sac levhadır[2] . Pota üzerinde, yerden 3,05 metre yükseklikte bir sepet vardır. Sepet, 45 cm çapında demir bir çember ile buna asılı, alt kısmı açık, beyaz bir fileden oluşur. Basketbol elle oynanır ve atılan top yukarıdan çembere girip fileden geçerek aşağıya düşünce sayı olur. Basketbol topunun çevresi yaklaşık 75–78 cm, ağırlığı 600-650 gram kadardır.
Maddeler Halinde Basketbol Hakkında Bilgi
Basketbol dünyanın her kıta ve ülkesinde oynanan ve oldukça popüler bir spordur. Oynanan liglere göre basketbol kurallarında farklılıklar olmakla birlikte, genel olarak aynı kurallar uygulanır. NBA ligi dünyanın en profesyonel ve popüler liglerinden biri olarak, diğer tüm liglerde de NBA kuralları uygulanmaya ve global kurallar uygulanmaya başlanmıştır.
Basketbol Sporunda Kurallar
Basketbol Oyunu Kuralları
Dünyada ilk kez beden eğitimi öğretmeni James Naismith tarafından oynanan bir oyundur. Zamanla kuralları belirlenerek profesyonel ligler kurulmaya başlayan spor dalı, fiziksel gelişimin en belirgin gözlendiği spordur. Basketbolun oyun olarak genel çerçeveleri şu şekildedir;
Basketbol maçları 3 hakemle yönetilir. (baş hakem ve yardımcı hakemler)
Masa görevlileri; sayı, yardımcı sayı, 24 saniye görevlisi ve saat görevlisinden oluşur.
Centilmen spor olan basketbolda konuk takım hangi sahayı seçerse, ilk o sahadan oyun başlar.
Basketbol maçlarına hakem yönetimiyle orta sahadan başlangıç yapılır. İki takımdan birer oyuncu orta sahada bulunur ve hava atışı ile oyun başlar. Oyun süresi de havaya atılan topla başlar.
Basketbol toplamda 40 dakika süren bir oyundur. 4 periyot şeklinde oynanan sporun ilk 20 dakikasından sonra devre arası molası verilir. Her iki devre, iki çeyrek periyot olarak ve aralarında 1’er dakikalık 2 mola ile oynanır. Mola süreleri, iki takıma da 1 kez olacak şekilde verilir. Oyun sonunda beraberlik varsa 5 dakika ilave süre oynanır.
Basketbolda her iki takımda 12 oyuncu bulundurabilir ve sahada 5’er kişiden oluşan iki takım ile toplam 10 kişi arasında oynanan bir spordur. Oyuncular dışında takımlarda; 1 antrenör ve 1 yardımcı antrenör bulundurulabilir. Takımın ek kadrosu maksimum 5 kişiden oluşabilir. Bunlar, menajer, doktor, tercüman gibi görevi olan kişilerdir.
Basketbol kurallarından biri olarak; takımlardan birinde 2 oyuncudan daha az oyuncu bulundurulması ve maça devam edilmesi halinde, o takım mağlup sayılara oyun sonucu belirlenir. Galibiyette olan takım o esnada sayı alırsa skor geçerlidir. Galibiyet verilecek takım skor olarak geride ise maç sonucu 2- 0 olarak belirlenir.
Basketbolda diğer sporlar gibi belirli üniformalar ile oynanabilir. Basketbol formaları ön ve arka renkleri aynı yapılır.
Tüm oyuncuların, formalarını şortlarının içerisine sokmaları zorunludur. Çoraplar da aynı renk kullanmak zorundadır. Her sporcunun formasında numarası, forma rengi dışında ve belirgin olacak şekilde kullanılması gereklidir.
Forma numaraları 4 ile 15 arasında olmakla birlikte bazı basketbolcuların numarası 0’dır.
Hücum oynayan takım, kendi yarı sahasını 8 saniyede geçmesi gerekli olup süre geçilirse, oyun sırası karşı takıma verilir. Ve hücum süresi toplamda 24 saniyedir.
Müsabakanın ilk 3 periyodunda ve uzatma periyodunda toplamda 2 dakika olmak üzere her iki takımın da 1’er dakikalık 1 mola hakkı vardır. Son periyotta mola hakkı 2’dir. İki devre arasında ise 15 dakika mola verilir.
Basketbol maçlarında istenildiği kadar oyuncu değişikliği yapılabilir ve çıkan oyuncu tekrar oyuna dahil olabilir. Şayet oyuncu faul limitini doldurmuş ve oyundan alınmışsa tekrar oyuna giremez.
Her oyuncunun 5 faul yapma hakkı bulunur. Faul sayısını geçen oyuncular, oyundan alınır ve tekrar giremezler. Oyuncu faulleri, takım faul sayısını doğrudan etkiler. Takım şayet 4 faul yapar ise sonraki tüm fauller, diğer takımın serbest atış yapmasına olanak sunar.
Oyuncunun manevra alanı olarak kabul edilen silindir prensibinde, top elinde olan oyuncunun ve tüm oyuncuların çevresinde bir silindir alan kabul edilir. Bu alan içerisine diğer takım oyuncularının el müdahalesi, kol veya vücut müdahaleleri ile girmeye çalışmaları, prensip ihlali olarak kabul edilir.
Basketbolda top, potaya deyip döndükçe ve saha içinde olduğu sürece devam eder. Ancak hakem oyunu durdurması durumu dışında, topun çizgilere değmeden havadan saha dışına çıkmasında ve sporcuların çizgi ve saha dışına basmadan topu çevirip oyuna dahil ettiği sürece, duraklama olmadan oyun devam eder.
Basketbolda her sayı 2 puandır. 3 sayı çizgisi dışından atılan sayılar ise 3 sayıdır. Serbest atışlar ise 1 sayıdır.
4 periyot sonunda en çok skora sahip takım maçın galibi olur.
Oyun durduğunda hakemlerden bilgi alma ve sonuç itirazları, kaptanın yetkileri arasındadır.
Maçın molalarında, devre arasında istatistik ve stratejik bilgi verebilir ve oyun pozisyonlarında değişiklik yapabilir. Maç süresince ceza almadığı takdirde yedek oyuncuların yanında veya saha kenarında kendine ayrılan bölümde durabilir. Ayrıca sadece oyun durduğunda bilgi almak için hakem masasına gidebilirler.
Maç esnasında sadece antrenör ayakta durabilir ve serbest atış atacak kişiyi belirleyebilir.
Basketbol, el ile oynanan bir spordur. Topa sadece el ile dokunulabilir ve ayak, bacak veya farklı bir şekilde topa müdahale edilemez. İstemsiz değmiş ise oyun devam eder. Topu potaya tersten atmak kural ihlalidir.
Uluslararası basketbol sahası ölçüleri 28 m x 15 m standardında yapılır. Basketbol sahalarının ortasında bir çizgi bulunur ve her iki takımın yarı sahası olarak kabul edilir. Orta saha çizgisinin üzerinde, orta yuvarlak bulunur.
Basketbol potaları kenar çizgilerden 1,2 m içerde konumlandırılır ve boyutları; 1,8 x 1,2 m olarak dizayn edilir. Potada çember yüksekliği 3,05 m’dir. Çember çapı ise 45 cm’ dir.
Top çevresi 75-78 cm, çapı 12,3 cm ve ağırlığı 600-650 gram olarak belirlenmiştir. Fakat her yaş grubuna göre farklı numara ve ölçülerde basketbol topu kullanılır.